Καθηγητής Γιάννης Πανούσης






Ενεργοποιήστε την Javascript για να συνεχίσετε!

Η αξιοπρέπεια βλάπτει την πολιτική υγεία;



Άρθρο στην εφημερίδα "Η ΑΥΓΗ ", 3/3/2007

Για να μεταρρυθμιστεί κάτι, απαραίτητη προϋπόθεση είναι το να έχει προηγουμένως ρυθμιστεί, να έχουν προβλεφθεί όροι λειτουργίας, διαδικασίες ελέγχου, κυρωτικοί μηχανισμοί, κ.λπ.

Το μέγα ερώτημα που πλανάται σήμερα στην Ελλάδα συνίσταται στο αν η χώρα μας έχει ανάγκη πριν απ' όλα μεταρρύθμιση. Κι αν ναι, ποιος θα τη μεταρρυθμίσει, πώς, και κυρίως με ποια αξιοπιστία, αφού και (όποιος) μεταρρυθμιστής δεν έχει ακόμη προβεί σε αυτο(μετα)ρύθμιση;

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά. Η σύγχρονη ελληνική κοινωνία μαστίζεται από «στοιχεία αποδιοργάνωσης και ανομίας». Ζούμε με/σε έκ-ρυθμες ισορροπίες. Όλοι παίζουν με όλα τα μέσα, χωρίς καν σκοπό που να τ' αγιάζει.

Κανείς δεν ανα-γνωρίζει (ούτε: σκοπεύει ν' ακολουθήσει) κανόνες παιχνιδιού. Το ακαθόριστο και το συνεχώς μεταβαλλόμενο επιτρέπει και «νομιμοποιεί» κάθε παρέκκλιση.

Η αναζήτηση μιας (επαγγελματικής ή κομματικής) «θεσούλας» προηγείται της οποιασδήποτε (ιδεολογικοπολιτικής) θέσης για τα διαδραματιζόμενα. Όλοι είναι έτοιμοι να υποχωρήσουν σε οτιδήποτε, στο όνομα της εύκαμπτης τακτικής (και της ευλύγιστης μέσης). Οι αρχές μπήκαν στο αρχείο και τα οράματα χαρακτηρίστηκαν πολιτικά παροράματα.

Αντί για ιδεολογική ζύμωση στήθηκαν μηχανισμοί προώθησης ατομικών ή παρεϊκών συμφερόντων.

Αντί για θεωρητική συζήτηση και κοινωνική καταξίωση προτιμήθηκε η πρακτική της αφίσας και της γραμμής». Οι πολιτικοί φορείς έπαιξαν πολύ αυτό το χαρτί, επέτρεψαν τα χτυπήματα πάνω στο κορμί των κοινωνικών ηθών και κάτω από τη ζώνη της προσωπικής - πολιτικής αξιοπρέπειας. Ποιος θα μας σώσει από την υποταγή; Ποιος θα μας απαλλάξει από τον μικρομεσαίο χαμαιλεοντισμό, την ιδεολογία της λουφαδόρικης εξέλιξης και της καλοσταθμισμένης ουδετερότητας; Ποιος θα μας προστατεύσει από τους φιλόδοξους διανοούμενους, που γράφουν ως μη-γράφοντες και αναλύουν ως αντεστραμμένα είδωλα των ειδωλοποιημένων αντιστροφών τους; (μη αρνούμενοι τη σχετική συμμόρφωση -κατά το «σχετική αυτονομία»-προς την όποια, προκύψει τελικώς, εξουσία).

Ποιος θα δώσει αξιοπρέπεια στους πολιτικούς που υβρίζονται, προπηλακίζονται, εκδιώκονται, συκοφαντούνται, τους αλλάζουν συνεχώς θέση πιονιού στη σκακιέρα των συσχετισμών, κι αυτό! σιωπούν; (στο όνομα της κομματικής πειθαρχίας ή των προσωπικών σχεδίων).

Χωρίς ατομική αξιοπρέπεια τίποτε δεν μπορεί να γίνει. Δεν στήνονται πύργοι πάνω σε τσακισμένη υπερηφάνεια. Δεν μπορεί να αναγνωριστεί ούτε ηθικότητα, ούτε σκοπιμότητα υπέρτερη της προσωπικής αξιοπρέπειας.

Ο σεβασμός στις αρχές προηγείται της υπακοής στον αρχηγό.

Το νέο ξεκίνημα -ως επανίδρυση, επαναθεμελίωση, ανανέωση κ.λπ.- χρειάζεται περισσότερη ελευθερία τόλμης και λιγότερη «πολιτική τέχνη».

ΥΓ.: Αριστερός πάει να πει αριστερός σε όλα και συντηρητικός πάει να πει συντηρητικός σε όλα. Επειδή όμως αυτές οι απόλυτες διακρίσεις, είτε δεν υπάρχουν πια, είτε δεν είναι εμφανείς, κρίνω καλύτερο - αντί να ετικετάρουμε τους συνανθρώπους μας (με «πληροφορίες» που μας τροφοδοτούν τα ΜΜΕ) - να αξιολογούμε με καθαρό μάτι και νου καθεμιά από τις πράξεις τους και τον κοινό παρονομαστή της συνολικής τους δράσης.

Και θέλετε ακόμη ένα κριτήριο;

Να εντοπίζουμε τις σχέσεις τους με την εξουσία, την εκάστοτε εξουσία.

Όποιος αντιστέκεται στην εξουσία, ακόμη και τη δική του, είναι «αριστερός». Όποιος κολακεύει ή χρησιμοποιεί την εξουσία και δηλώνει «αριστερός» είναι υποκριτής. Αυτή τη διάσταση ας τη συν-εκτιμήσουν οι ηγέτες των κομμάτων όταν (και εάν) αξιολογούν το (δι-αυλικό;) περιβάλλον τους.