Το δημοκρατικό στοίχημα
Ημερομηνία: 20-05-2007 | Κατηγορία: Άρθρα - Ομιλίες Εκτύπωση | Αποστολή |
Μοιράσου
Άρθρο στην εφημερίδα "ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ ", 20/05/2007
Η άμεση σύνδεση της αστυνομίας από τη μία με το δίκαιο και από την άλλη με την εξουσία, την καθιστά κρίσιμο θεσμό του κράτους δικαίου και της δημοκρατίας.
1. Η δυνατότητα (κατά)χρήσης της νόμιμης βίας που της παρέχεται, η καταστολή μέσω δημόσιας και πολιτειακής βίας συγκρούονται με τις ατομικές ελευθερίες των πολιτών και μπορεί να καταλήξουν σε μια αστυνομοκρατία (αστυνομικό κράτος).
Η καταστολή των κοινωνικών κινημάτων ή η χρησιμοποίηση της «ασφάλειας» για τη δίωξη «αντεθνικών και ανατρεπτικών ιδεών» δεν λείπουν ούτε από τις ήρεμες ούτε από τις ανώμαλες ιστορικές περιόδους. Μπορεί η αστυνομία, ως πολιτική ενέργεια που αποτρέπει τους κινδύνους διατάραξης της δημόσιας τάξης, να εντάσσεται στα όργανα του επίσημου ελέγχου του εγκλήματος, όμως η εμπλοκή της αστυνομίας στην πολιτική ζωή του τόπου και η πολιτική εργαλειοποίησή της από τους κομματικούς μηχανισμούς συνιστά διαχρονικό ελληνικό (ίσως - και όχι μόνο) φαινόμενο.
Η πολιτική αστυνομία, ως εκτροπή της αστυνομίας στο όνομα της προστασίας της κρατικής ασφάλειας και του καθεστώτος, αστυνομεύει τους κάθε είδους «αντιφρονούντες» και εν γένει «πολιτικά ύποπτους», διαχωρίζει το κράτος από την κοινωνία -μέσω (και) του φόβου- και υπεισέρχεται στον ιστορικό χώρο «ενοχοποιώντας» πολιτικούς εχθρούς του καθεστώτος.
2. «Ο νόμος και η τάξη» εκφράζουν μια συντηρητική πολιτική διαχείρισης της εγκληματικότητας και της δικαιοσύνης, μέσω της οποίας πειθαρχοποιείται η κοινωνία και νομιμοποιείται η ιδεολογική κουλτούρα του ελέγχου. Η προστασία όμως της δημόσιας και κρατικής ασφάλειας, δηλαδή της συγκεκριμένης μορφής πολιτεύματος, δεν μπορεί να έρχεται σε αντίθεση με το δικαίωμα κάθε πολίτη/ανθρώπου στην ασφάλεια, ούτε να νομιμοποιεί απάνθρωπη μεταχείριση ή βασανιστήρια. Η αρχή της σκοπιμότητας (Raison d' Etat) που χαρακτηρίζει το αστυνομικό κράτος βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με την αρχή της νομιμότητας που διέπει το κράτος δικαίου. Η αστυνομία σ' ένα δημοκρατικό κράτος προστατεύει τα δικαιώματα των πολιτών και σ' ένα αυταρχικό καταπιέζει τους πολίτες του κράτους.
3. Το κρίσιμο ερώτημα είναι αν η αστυνομία μπορεί να επιφορτισθεί πέραν του κοινωνικού ελέγχου και με την εδραίωση της δημοκρατικής νομιμότητας, ίσως και με την εξασφάλιση της κοινωνικής συνοχής. Η αστυνομία ως κοινωνική λειτουργία αλλά και ως θεσμική λειτουργία, πρέπει να στοχεύει στην προστασία και τη ρύθμιση της κοινωνικής τάξης, δηλαδή του χώρου άσκησης δικαιωμάτων.
Ο συμφιλιωτικός, συμβιβαστικός, διαιτητικός, διαμεσολαβητικός ρόλος της αστυνομίας, ο οποίος θα καθιστούσε μακροπρόθεσμα «περιττούς» τους μηχανισμούς ποινικού ελέγχου και ποινικής καταστολής και θα κινητοποιούσε αυτορρυθμιζόμενους κοινοτικούς θεσμούς παραμένουν οράματα.
Η αστυνομία της μηδενικής ανοχής, του ρατσισμού και της επιλεκτικής παρέμβασης αλλά και ο ειδικός κώδικας αξιών και συμπεριφοράς των αστυνομικών (αστυνομική υποκουλτούρα) χρησιμοποιήθηκαν από την εξουσία για σκοπούς αλλότριους από αυτούς που υπηρετεί το σώμα.
4. Η αστυνομία δεν είναι ούτε ο ηθικός εργολάβος της δημόσιας περιουσίας, ούτε ο διαχειριστής της νομικής ιδεολογίας για το έγκλημα. Και βέβαια δεν καλείται για να λύσει πολιτικά προβλήματα.
5. Είναι συνεπώς αναγκαία η ίδρυση ενός Εθνικού Συμβουλίου Αστυνομίας και Αστυνόμευσης (με τη συμμετοχή εκπροσώπων κομμάτων, Συνήγορου του Πολίτη, ΔΣΑ κ.λπ.) που θα ασκεί δημοκρατικό έλεγχο στους ελέγχοντες την τάξη και την ασφάλεια της δημοκρατικής μας χώρας.