Καθηγητής Γιάννης Πανούσης






Ενεργοποιήστε την Javascript για να συνεχίσετε!

Μνημονιακή και αντιμνημονιακή Αριστερά: ένα και το αυτό;




                               Μνημονιακή και αντιμνημονιακή Αριστερά: ένα και το αυτό;


Ένας υπάρχει τρόπος το καλό κανείς να κάνη
μα τρόποι υπάρχουνε πολλοί
για να κάνη το κακό
Αριστοτέλους, Ηθικά Νικομάχεια, Β, 1106b, 39

Είναι πολύ δύσκολο για έναν επιστήμονα να αποκωδικοποιήσει τον ρόλο και τον τρόπο της Αριστεράς, τόσο ως αντιπολιτευόμενης όσο και ως κυβερνώσας, στην πολιτική διαχείριση των μνημονίων.
Τίποτα δεν έμοιαζε σταθερό, συνεχές και γραμμικό. Όλες οι κινήσεις και προτάσεις καθοδηγούνταν από το συγκυριακό κομματικό συμφέρον και τις ιδεοληπτικές (αλληλο)δεσμεύσεις.
Η θεωρία του Χάους και της εκλογικής σκοπιμότητας εκκόλαψαν τους «πολύχρωμους» Αγανακτισμένους, τους πρώιμους Γερμανοτσολιάδες, την «πουλημένη τρικομματική κυβέρνηση».
Η Ιστορία όμως τιμωρεί τις ακρότητες. Κι έτσι από τη διεθνιστική ασύνορη «επανάσταση» του 2015 φτάσαμε στη νικηφόρο ήττα των δικών μας συνόρων το 2016.
Το ερώτημα δεν είναι αν είχε επί της ουσίας δίκιο η Αριστερά στην κριτική της στο παλιό, αδύναμο, κουρασμένο ή και διεφθαρμένο πολιτικό σύστημα αλλά γιατί επέλεξε να ακολουθήσει το ολισθηρό μονοπάτι της ανομίας (όλα επιτρέπονται, όλα συμψηφίζονται) αντί να προτείνει καθαρούς κανόνες και όρους στο εθνικό και ευρωπαϊκό παιχνίδι.
Σήμερα επιχειρείται με επικοινωνιακά τρικ να διαφοροποιηθεί η Αριστερά των μνημονίων από τα μνημόνια της Αριστεράς.
Ούτε όμως το λούστρο του χαρτιού ούτε η ποιότητα της πένας και του μελανιού των υπογραφών στις συμφωνίες διέφεραν, με αποτέλεσμα οι παλαιο-μερκελιστές και οι νεο-μερκελιστές να γίνουν ένα και το αυτό.
Προφανώς και δεν πρέπει να αγνοεί κανείς την ιδεολογικο-πολιτική διαφορά Αριστεράς - Δεξιάς. Όμως όταν και με οποιοδήποτε πρόσχημα η Αριστερά λειτουργεί ως Δεξιά τότε δεν κρίνεται με όσα λέει αλλά με όσα πράττει.
Με αυτά και με αυτά το Αντιμνημονιακό Μνημόνιο (και η σχετική αντιφατική ρητορική της) αφαίρεσε από την Αριστερά το ηθικό πλεονέκτημα και την αχλύ της ιστορικής δικαίωσης και κυρίως την έφερε πολύ γρήγορα μπροστά σε διλήμματα του τύπου «ποιοι και πόσοι σύντροφοι θα θυσιαστούν για να σωθεί η κυβέρνηση, ποια και πόσα ιδεολογήματα θα υποχωρήσουν στο όνομα της πραγματικότητας».
Όλοι λίγο-πολύ αναρωτιούνται:
Ποια θα είναι η μεταμνημονιακή Ελλάδα και πώς τη σχεδιάζει η οιονεί Μνημονιακή / Αντιμνημονιακή κυβερνώσα(;) Αριστερά(;);
Η στρατηγική της απομονωμένης χώρας, της γενικευμένης φτωχοποίησης, της αμήχανης κοινωνίας και των αδύναμων δημοκρατικών θεσμών δεν τιμά τους αγώνες και τις θυσίες τόσων γενεών αριστερών (που κοιτούν και κρίνουν από ψηλά), γι' αυτό δεν πιστεύω ότι μπορεί να συνιστά προοδευτική λύση με λαϊκή συναίνεση.
Η Αριστερά των (δικών της) μνημονίων οφείλει να αναζητήσει μια νέα αριστο-τελική ταυτότητα, με λογο-κρατική αντίληψη δημοκρατικού, ευρωπαϊκού, κοινοβουλευτικού κόμματος, (απαλλαγμένη από ψευδο-ουτοπικές προσεγγίσεις «διά της δοκιμής και πλάνης»), να εντάξει το Έθος της Εξουσίας στο Ήθος των πολιτικών της εκπροσώπων, να αποβάλει οριστικά και αμετάκλητα από το εθνικό και κοινωνικό της ρεπερτόριο τα διχαστικά της συνθήματα.
Ο μετα-Μεταμνημονιακός κόσμος θα είναι διαφορετικός από αυτόν που ξέραμε και ζήσαμε. Ούτε εμείς θα είμαστε οι ίδιοι όπως πριν. Κρίση, Προσφυγικό, τρομοκρατία υπερβαίνουν περιχαρακωμένα μορφώματα και θολώνουν τις συνεχώς υποχωρούσες «κόκκινες γραμμές». Αν θέλει η Αριστερά να συνεχίσει να οδηγεί τη χώρα, τον λαό, τη Δημοκρατία σε πιο ασφαλή περιβάλλοντα πρέπει να αφήσει πίσω της πάθη και λάθη (τα οποία έτσι κι αλλιώς τιμωρούν η Ιστορία και η κοινωνία με τον δικό τους τρόπο), να πάψει να θάβει τους νεκρούς ιδεασμούς της και να υμνεί αμφιλεγόμενους «επαναστάτες» και να ασχοληθεί με όλους τους Έλληνες (πάσχοντες και λιγότερο πάσχοντες, φίλους και λιγότερο φίλους).
Όταν ισχυρίζεται ότι για όλα φταίει ο καπιταλισμός τότε είναι μια Αριστερά για τον Παράδεισο και όχι για τη Διακυβέρνηση. Όταν συνεχώς καταγγέλλει τους κακούς «άλλους» τότε είναι μια Αριστερά των Πιλάτων και όχι της Ευθύνης.

Η διαχείριση όλων των φάσεων των μνημονίων δεν ήταν ούτε αριστερότροπη, ούτε αριστερή. Ίσως λογίζεται από πολλούς ως αριστεροφανής ή ως αναγκαία τακτική υποχώρηση (σε ποια άραγε στρατηγική;). Σε κάθε περίπτωση, ήταν ένα καλό μάθημα αυτογνωσίας αλλά και κατανόησης από την Αριστερά του περίπλοκου κόσμου. Aν έλαβε το μήνυμα και το διάβασε σωστά τόσο το καλύτερο για τη χώρα και τη Δημοκρατία. Αν όχι, τότε ίσως να συνειδητοποιήσει τάχιστα ότι η Ιστορία δεν παίζει ζάρια και ότι ορισμένοι αριστεροί δεν είναι πια τόσο αθώοι, δεν διατείνονται.