Ψυχολόγ(ι)οι του συστήματος

Εκτύπωση | Αποστολή | Μοιράσου

Άρθρο στην εφημερίδα "Η ΑΥΓΗ", 06/12/2006

Τι θα γίνει με τους εγκληματολόγους; Στις φυλακές όσοι εργάζονται θεωρούνται "ύποπτοι" επειδή υποστηρίζουν τη νομιμότητα, δηλαδή και τα δικαιώματα των κρατουμένων.

Στην αστυνομία και στο υπουργείο Δημόσιας Τάξης όσοι λένε τις απόψεις τους θεωρούνται "πολύ μαλθακοί" για τις πρακτικές των κατασταλτικών μηχανισμών.

Στο πανεπιστήμιο όσοι υπηρετούν θεωρούνται "αποπαίδι" των ποινικολόγων οι οποίοι ορίζουν το έγκλημα και την ποινή.

Στα παραπάνω βάσανα του σύγχρονου εγκληματολόγου προσετέθησαν και οι μεταξύ τους διαφωνίες, μια από τις οποίες είναι και το αν πρέπει, πότε και πώς, να βγαίνουν στην τηλεόραση για να ενημερώνουν την κοινή γνώμη γύρω από τις συνθήκες διάπραξης ενός εγκλήματος.

Πρέπει άραγε οι εγκληματολόγοι να διαλέγονται μόνο με το έργο τους και τον κύκλο τους ή οφείλουν -χωρίς να παγιδεύονται- να εντοπίζουν και να ξεριζώνουν τα στερεότυπα της ελληνικής κοινωνίας;

Ο εγκληματολόγος δεν είναι μόνον ακροατής ή αφηγητής της εγκληματολογικής πλοκής, δεν υποστηρίζει ούτε δικαιολογεί τον εγκληματία, δεν αναλαμβάνει καθήκοντα ιεροεξεταστή, δεν εκστασιάζεται μπροστά στον "εγκληματολογικό κορεσμό των αριθμών" ούτε χειραγωγεί τα γεγονότα για να χωρέσουν στην εκδοχή του, δεν συμμετέχει στους νόμους και στις διαδικασίες της αγοράς.

Ο εγκληματολόγος πρέπει να διαθέτει το "ένστικτο της υποψίας". Φιλόσοφος ταυτόχρονα και ντετέκτιβ, να εντοπίζει προβλήματα που οι άλλοι προσπερνούν χωρίς να τους δίνουν προσοχή, να υποθέτει και να διαισθάνεται, παραβλέποντας πολλές φορές τα εμπειρικά δεδομένα, να προβλέπει, να προλέγει, να προειδοποιεί.

Δεν του χρειάζονται τόσο πολύ τα "μάτια" (computers) ούτε τ' αυτιά (electronic monitoring) όσο η ευαισθησία που ξέρει να διορθώνει τα λάθη της λογικής. Ακόμα κι όταν δεν μπορεί να περιγράψει "πώς έχουν τα πράγματα", ο εγκληματολόγος είναι ο μόνος αρμόδιος για να πιστοποιήσει "πώς δεν έχουν τα πράγματα".

Οι εγκληματολόγοι δεν μπορούν να αλλάξουν -μέσω της επιστημονικής τους δράσης- την κοινωνία. Είναι όμως ικανοί να συμβάλουν στην αλλαγή των αντιλήψεων της κοινωνίας για το έγκλημα και τον εγκληματία, αποστιγματίζοντας και αποτρέποντας την επαναφορά των ανωνύμων κατάδικων που θα φέρουν απλώς έναν κωδικό αριθμό (αυτή τη φορά καταχωρημένο σε ηλεκτρονικό υπολογιστή).

Αυτή η συζήτηση του ρόλου των εγκληματολόγων δεν μπορεί να διαταραχθεί από ψυχολογίζουσες απόψεις του γλυκ(ανάλατ)ου νερού. Οι εγκληματολόγοι είναι επιστήμονες (νομικοί ή κοινωνιολόγοι) και καταθέτουν επιστημονικές εκδοχές (ορθές ή λαθεμένες), δεν συγχέουν τον επιστημονικό λόγο και τα ερευνητικά τους δεδομένα με λογοτεχνικές φιοριτούρες και "ανεπιστημονικά συμπεράσματα ψυχής".

Οι ψυχολόγ(ι)οι του συστήματος που κλαίνε για το φεγγαράκι αλλά σιωπούν για τον τρομονόμο (αφού πάντα διατηρούν καλές σχέσεις με την εκάστοτε εξουσία) καλά θα κάνουν, αντί να κριτικάρουν εν τω συνόλω τους επιστήμονες του εγκλήματος επειδή λένε τη γνώμη τους στα ΜΜΕ (αφού δεν τους δίνουν οι ιθύνοντες σειρές προσωπικών εκπομπών), να μελετήσουν καλύτερα άλλους κώδικες δεοντολογίας (επιστημονικής και όχι μόνο).