Οι παραγωγοί κινδύνων έγιναν διασώστες;

Εκτύπωση | Αποστολή | Μοιράσου

Άρθρο στην εφημερίδα "ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ", 02/05/2011

Καιροί πειρατές / κουρσεύουν πλωτές αναμνήσεις
Ηλίας Γκρης, Μαγεμένο πουλί

Η είσοδος της ζωής μας στην περιοχή του κινδύνου, δηλαδή στη διατάραξή της, η οποία μάλιστα προκαλεί ανασφάλεια και αβεβαιότητα ως προς τη σωτηρία της, προϋποθέτει παράγοντες θεσμικής εμπιστοσύνης. Η ασφάλεια και ο κίνδυνος, η εμπιστοσύνη και η διακινδύνευση συνιστούν αναπόσπαστα μέρη της νεοτερικότητας.

Η ΑΝΑΣΦΑΛΕΙΑ συνιστά κατάσταση όπου οι κίνδυνοι αυξάνονται.

Η εμπιστοσύνη προϋποθέτει επίγνωση των συνθηκών διακινδύνευσης και σχετίζεται με την ενδεχομενικότητα υπέρβασης.

Η κοινωνία παράγει κινδύνους, παρακολουθεί κινδύνους και διαχειρίζεται κινδύνους. Θυμίζουμε ότι ο κίνδυνος αναφέρεται σε επερχόμενο γεγονός, ενώ η διακινδύνευση σε υπάρχουσα κατάσταση.

Ο ΑΠΟΔΕΚΤΟΣ κίνδυνος, ως υποφερτή επιλεγμένη διακινδύνευση, δεν είναι παρά μία «μιντιακοπολιτική συν-κατασκευή». Από την άλλη απρόβλεπτοι και μη μετρήσιμοι κίνδυνοι καταλήγουν στην υιοθέτηση της αρχής της κοινωνικής προφύλαξης και της ανάγκης προστασίας από το κράτος.

Η δημοκρατία των κινδύνων επαφίεται στη γνώση/απόφαση της κοινωνίας για το αποδεκτό ή μη των κινδύνων. Η κυβέρνηση (μοιάζει να) δυσκολεύεται στο να διαχειριστεί την αβεβαιότητα (ακυρώνοντας έτσι την προστατευτική της λειτουργία). Παλινδρομεί και διστάζει.

ΠΩΣ ΟΜΩΣ συνδέουμε το παρόν με το μέλλον και μάλιστα το «αναμενόμενο μέλλον» σε μια χαοτική λειτουργία των συστημάτων; Εννοιες ή κατασκευές όπως «αυξημένη δυνατότητα» ή «εγγύς δυνατότητα» δεν έχουν πλέον καμία πρακτική σημασία αφού δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί η πρόβλεψη σε ζητήματα στα οποία ουδείς έχει πλήρη και έγκυρη πληροφόρηση, άρα αδυνατεί να προβεί σε συνάρτηση των συνεπειών.

ΑΝΤΙ ΓΙΑ ΤΗΝ «επιτρεπτή διακινδύνευση» η κυβέρνηση προτιμάει την εξάπλωση της ευθύνης και τη χρέωση προληπτικών τάχα λειτουργιών. Το νόημα χάνεται ή θολώνει, αφού ο υπόλογος αρνείται την «προδοσία της προσδοκώμενης ασφάλειας».

Η ΑΙΤΙΩΔΗΣ διαδρομή στις περιπτώσεις «απομείωσης του κινδύνου» μετουσιώνεται έτσι σε «ανεπίτρεπτη διασπορά του κινδύνου». Από την αοριστία των κινδυνευόντων εννόμων αγαθών (επί κοινού κινδύνου) οδηγηθήκαμε στη διεύρυνση του πιθανολογούμενου κινδύνου για λίγους.

ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΙ υπουργοί, επικίνδυνες επιλογές, επικίνδυνα παιχνίδια έχουν αναμιχθεί με φοβίες και ανασφάλειες και αυτοδιακινδυνεύσεις, σε βαθμό που να πιστεύουμε ότι ζούμε όλοι και συνεχώς σε μια μόνιμη κατάσταση ανάγκης.

Ο ΚΙΝΔΥΝΟΣ γίνεται έτσι μια «κατασκευή διακυβέρνησης», η οποία ανταποκρίνεται σε ανάγκες παρέμβασης μέσω κατασταλτικών μέτρων. Μήπως όμως αυτό επιδιώκει η κυβέρνηση; Να ορίσει ως «νέο εχθρό» τον πολίτη που δεν πιστεύει ότι τον προστατεύει ο νόμος ή ο αστυνόμος και στρέφεται κατά παντός ανευθύνου για να καταγγελθεί από τους παραγωγούς των κινδύνων ως ανυπάκουος;