Καθηγητής Γιάννης Πανούσης






Ενεργοποιήστε την Javascript για να συνεχίσετε!

Όνειρα θερινής Ελλάδας;



Άρθρο στην εφημερίδα "ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ", 10/08/2009

Και διάβασα σ' ένα χαρτί
πως ο Παράδεισος... μετακόμισε
Ζιζή Γερονυμάκη, Ο Παράδεισος μετακόμισε

Αναρωτιέμαι αν έχουμε ακόμα το δικαίωμα να κάνουμε όνειρα. Δεν αναφέρομαι βέβαια σε προσωπικά ή υπαρξιακά σχέδια ευτυχίας ή παρηγορίας. Μιλάω για τα συλλογικά πολιτικά και κοινωνικά όνειρα που τα βλέπουμε (και τα πραγματοποιούμε;) με ανοιχτά τα μάτια. Γιατί κυρίως αυτά τα όνειρα όταν τα ξεχνάμε ή τα ξεπουλάμε ζητούν (και ενίοτε παίρνουν) εκδίκηση.

ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ του Νεοέλληνα (δυστυχώς και της Νεοελληνίδας) για καριέρα - κέρδος - κατανάλωση τον έχει εγκλωβίσει σ' έναν τρόπο ζωής και εν τέλει σε μια διαμορφωμένη συνείδηση, που αν δεν αναπαράγει εφιάλτες αποτυχίας σίγουρα δεν αφήνει ζωτικό χώρο για ου-τοπικές αναζητήσεις. Οι κυνηγοί του χρήματος, της δόξας, του τρίτου αυτοκινήτου, της δεύτερης βίλας, του μακρύτερου κότερου και των πολυτελών διακοπών σε ποια γωνιά τού «είναι τους» πιστεύουμε ότι θα μπορούσαν να καταχωνιάσουν ένα όνειρο (για μια άλλη ζωή!, για την άλλη ζωή;, για τη ζωή των άλλων!). Αυτοί είναι βέβαιοι ότι ζουν το όνειρο, άρα δεν υπάρχει αποχρών λόγος να «ονειρεύονται» κάτι άλλο. Κυνικοί ή ρεαλιστές, δεν έχει τόση σημασία. Διαμορφώνουν το πλαίσιο, γίνονται οι ίδιοι το πλαίσιο και συχνά-πυκνά πλαισιώνονται από ανθρώπους του πνεύματος, της τέχνης, της πολιτικής. Αυτοί κι αυτοί ό,τι και να λένε, ό,τι και να διακηρύσσουν αριστερά-δεξιά, στην πραγματικότητα δεν θέλουν ν' αλλάξει το σύστημα ή έστω η προνομιακή θέση τους μέσα στο σύστημα. Δεν ονειρεύονται έναν καλύτερο κόσμο αλλά έναν κόσμο που ονειρεύεται να γίνει σαν κι αυτούς. Υπάρχουν βέβαια και οι άλλοι, κυρίως πολιτικοί, που πλασάρουν όνειρο στον λαό, εμπορεύονται την ανάγκη των «εκτός» να ελπίζουν σε κάτι καλύτερο. Τούτοι οι έμποροι παραδείσων είναι διπρόσωποι και υποκριτές αφ' ενός γιατί οι ίδιοι συνήθως ζουν την «ονειρεμένη ζωή» των προνομιούχων και αφ' ετέρου γιατί γνωρίζουν εξαρχής ότι δεν θέλουν να μοιραστούν αυτή τη ζωή με άλλους.

ΤΙ ΑΠΟΜΕΝΕΙ λοιπόν σ' αυτούς που δεν προκάνανε να κάνουν όνειρα, που έκαναν αλλά γρήγορα γκρεμίστηκαν, που πολλές φορές συνέβαλαν κι αυτοί στο να προδοθούν τα όνειρα των άλλων; Η μόνη διέξοδος είναι να συνειδητοποιήσουν ότι τα όνειρα γίνονται χέρι χέρι ή καρδιά καρδιά με τον πλαϊνό, ότι τα όνειρα πλάθονται στον δρόμο, ότι τα όνειρα για να γίνουν έστω και λίγο πραγματικότητα ζητούν θυσίες και προσωπικό κόστος.

ΟΛΑ Τ' ΑΛΛΑ είναι όνειρα θειρνής νυκτός που δεν θα τα έπαιζε ούτε σε επανάληψη κανένα τηλεοπτικό κανάλι «κατασκευής ονείρων».