Καθηγητής Γιάννης Πανούσης






Ενεργοποιήστε την Javascript για να συνεχίσετε!

Μηχανές «κλειστού» κυκλώματος;



Άρθρο στην εφημερίδα "ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ", 13/07/2009

Κρεμάστε τους ανάποδα
να δουν το ψέμα αλήθεια
Τάκης Μιχόπουλος, Λύση

Η διαφθορά είναι γνήσιο τέκνο του σωφρονιστικού συστήματος, διότι ζει και συμβιώνει μαζί του και τρέφεται από τις αδυναμίες του. Σε πολλές, μάλιστα, φυλακές η διαφθορά έχει γίνει τρόπος ζωής, αφού εμπεριέχεται στο «νόμο της φυλακής». Η θεσμική διαφθορά αλλοιώνει (αν δεν καταργεί εντελώς) τις νόμιμες διαδικασίες που προβλέπονται στο Σωφρονιστικό Κώδικα, ενώ η λειτουργική διαφθορά συνδέεται με καθημερινές διευκολύνσεις (π.χ. χρήση καρτοκινητού). Η «ηθική των επιστατών» υποχωρεί συχνά μπροστά σ' ένα δίκτυο υπόγειων σχέσεων, που επιτρέπει την «αναίμακτη» συνύπαρξη. Η ανομική κατάσταση των φυλακών, η αλλοτρίωση, η ανασφάλεια και ο φόβος, η υποκουλτούρα ως αποκλίνον σύστημα αξιών διευκολύνουν την άτυπη στρατηγική ελέγχου που έχει εδώ και δεκαετίες υιοθετήσει η σωφρονιστική διοίκηση και η οποία συνίσταται σε συμφωνίες με κρατουμένους στη βάση μιας «διεφθαρμένης προσωποληψίας» (όπου οι μεν σκληροί διατηρούν την ηρεμία στη φυλακή, η δε σωφρονιστική διοίκηση τους χορηγεί προνόμια). Η αμοιβαία αυτή διαφθορά σχετίζεται ευθέως με τον έλεγχο της φυλακής, αλλά επεκτείνεται και σε δοσοληψίες εκτός αυτής.

ΟΙ μυστικές συναλλαγές στη λογική give and take θυσιάζουν το δημόσιο συμφέρον και τη διαφάνεια των θεσμών (μολονότι στη συνείδηση πολλών αρμόδιων υπουργών ΠΑΣΟΚ/Ν.Δ. η διαφάνεια στις φυλακές προκαλεί κινδύνους για την ασφάλεια του κράτους).

Η ΕΝΤΟΣ της φυλακής διαφθορά πολλές φορές συντελείται με υπέρβαση αρμοδιοτήτων (μέσω της συγκάλυψης από ανωτέρους). Εχει, όμως, διαπιστωθεί ότι η οργανωμένη διαφθορά (ο κρατούμενος παίρνει αυτό που θέλει) υπολείπεται αισθητά της χαώδους διαφθοράς (ο κρατούμενος παίρνει μόνον υποσχέσεις).

ΤΟ ζητούμενο βέβαια είναι ποιος μεσολαβεί, ποιος είναι ο μεσάζων μεταξύ προσωπικού και φυλακισμένου σ' αυτή τη σχέση διαφθείροντος - διεφθαρμένου; Μήπως η κεντρική εξουσία «παρασύρει» για λόγους ασφαλείας των φυλακών τούς σωφρονιστικούς υπαλλήλους και τους καθιστά συνεργούς σε κύκλους παράνομων πράξεων, εγκαθιστώντας ένα μόνιμα επικίνδυνο και ολισθηρό πλαίσιο παρα-θεσμικής λειτουργίας στο οποίο εγκλωβίζει και τους ίδιους τους κρατούμενους;

ΜΗΠΩΣ, εντέλει, πραγματικά «έγκλειστοι» είναι όσοι δεν μπορούν να λαδώσουν ή να εκβιάσουν το σύστημα;

ΜΗΠΩΣ οι φυλακές, οι φύλακες και οι φυλακισμένοι είναι όμηροι ενός υπερ-υπο-κόσμου που τα πανθ' ορά και που ουδείς τον αγγίζει;

ΥΓ.1 Ακόμα εξακολουθεί η Αριστερά να ισχυρίζεται ότι μέσα στη φυλακές βρίσκονται μόνον οι «καλοί»;

ΥΓ.2 Θα πάψουν επιτέλους οι υπουργοί Δικαιοσύνης της Ν.Δ. να θέλουν να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα του σωφρονιστικού συστήματος «υιοθετώντας» τις απόψεις των «δικών τους» επιστημόνων;