Καθηγητής Γιάννης Πανούσης






Ενεργοποιήστε την Javascript για να συνεχίσετε!

Λατρεμένοι ή επικίνδυνοι γείτονες;



Άρθρο στην εφημερίδα "ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ", 25/05/2009

Είναι πολύ εύκολο και ελάχιστα πειστικό ή αποτελεσματικό να φορτώνουμε στο κράτος ευθύνες για πράξεις ή παραλείψεις στις οποίες θα μπορούσαμε χωρίς προσωπικό κίνδυνο να παρέμβουμε εγκληματοπροληπτικά.

ΘΕΣΜΟΙ πρόληψης, στο πλαίσιο της συμμετοχικής αντεγκληματικής πολιτικής, εφαρμόζονται εδώ και δεκαετίες στην Ευρώπη και στις περισσότερες αναπτυγμένες κοινωνίες, αλλά στην Ελλάδα δεν ριζώνουν με τίποτα. Ούτε τα συμβούλια πρόληψης της παραβατικότητας (που θεσπίστηκαν το 1999) ούτε τα διάφορα Κέντρα Πρόληψης ούτε η επίβλεψη γειτονιάς ούτε καν οι ανάδοχες οικογένειες βρήκαν ανταπόκριση στους -κατά τα άλλα- ευαίσθητους συμπολίτες μας.

Ο,ΤΙ είναι εθελοντικό στον χώρο της διαχείρισης της μικρομεσαίας εγκληματικότητας γρήγορα εκφυλίζεται, ό,τι είναι θεσμικό γρήγορα μένει στα χαρτιά, ό,τι είναι υποχρέωση της «κοινωνίας των πολιτών» γρήγορα χάνει το ενδιαφέρον του (συνήθως ταυτόχρονα με τη μείωση των σχετικών κονδυλίων, επιχορηγήσεων και προγραμμάτων). Οι Ελληνες επικαλούνται συνεχώς και διεκδικούν δυναμικά το δικαίωμα στη συμμετοχή, αλλά κατά βάθος τα έχουν όλα αναθέσει στο κράτος (το ίδιο κράτος που κατηγορούμε ως διεφθαρμένο και πελατειακό). Αντί λοιπόν για συμμετοχική δημοκρατία, έχουμε διαμορφώσει πλέγματα συνενοχικής κοινωνικής απάθειας.

ΔΕΝ συν-κινούμαστε να σώσουμε το παιδί του γείτονα από τα ναρκωτικά «για να μην μπλέξουμε», δεν διαμαρτυρόμαστε για τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης των μεταναστών στο υπόγειο της πολυκατοικίας, γιατί νιώθουμε «πολύ Ευρωπαίοι» για ν' ασχοληθούμε με τους τριτοκοσμικούς, δεν κάνουμε διαβήματα στα σχολεία για τον τρόπο (μη) λειτουργίας τους, επειδή έχουμε «τα μέσα» να βολέψουμε τους δικούς μας ημι-αμόρφωτους γόνους, δεν καθαρίζουμε πλατείες και παραλίες από οτιδήποτε «βρωμάει», διότι εμείς κάνουμε διακοπές στα νησιά και πίνουμε καφέ στο Κολωνάκι.

ΜΕ άλλα λόγια, θέλουμε να σώσουμε τον εαυτό μας και τα μέλη της οικογένειάς μας από τους κινδύνους που μας περιβάλλουν και όχι να διασώσουμε το οικολογικό και κοινωνικό περιβάλλον από τα κοινά προβλήματα.

ΑΚΟΜΑ και το καλύτερο κράτος, και η πιο αποτελεσματική αστυνομία, και ο πιο ευαίσθητος δήμαρχος δεν μπορούν να μας προστατέψουν από τον «κακό», «αυτάρκη (;)», ιδιοτελή, εγωπαθή εαυτό μας.

ΚΑΝΟΥΜΕ λάθος. Και ο πλέον αντιπαθητικός γείτονας, και ο φτωχός μετανάστης, και το απείθαρχο παιδί, ο καθένας που ζει πλάι μας, είναι δυνάμει σύμμαχός μας στις δυσκολίες της ζωής. Μην τους κάνουμε όλους «εχθρούς», γιατί τότε κινδυνεύουμε να χαθούμε μέσα στη γενικευμένη αδιαφορία και απαξία.

Ο γείτονας είναι ο φίλος των κοινών κινδύνων και όχι ο προσωποποιημένος στερεοτυπικός επικίνδυνος της πλαϊνής πόρτας. Καλύτερα όλοι λατρεμένοι παρά όλοι καχύποπτοι, βουβοί και μόνοι.