Τί είναι ένας διά-λογος για την Παιδεία;

Εκτύπωση | Αποστολή | Μοιράσου

Άρθρο στο περιοδικό "ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΤΟΜΕΑΣ", Ιανουάριος 2009

Κάθε φορά που χρησιμοποιούμε τον όρο «Διάλογος» ο καθένας έχει (ή διαμορφώνει) στο μυαλό του μια διαφορετική έννοια και εικόνα. Οι περισσότεροι (ιδίως οι κομματικοί και οι συνδικαλιστικοί φορείς) ως διάλογο εννοούν να «περάσουν» οι δικές τους προ-ετοιμασμένες απόψεις (κοσκινισμένες στις εσωτερικές διαδικασίες). ’λλοι εκλαμβάνουν το διάλογο ως υποχρέωση απόκρουσης των προτάσεων (όποιες κι αν είναι αυτές) του έχοντος την πρωτοβουλία του διαλόγου. Ουδείς αισθάνεται την ανάγκη να προσεγγίσει τον διάλογο ως ανταλλαγή επιχειρημάτων (δια-λόγος), ως σύνθεση με θετικό για τη χώρα (κι όχι για το κάθε κόμμα) αποτέλεσμα.

Στο χώρο της Παιδείας ο κάθε Υπουργός -θέλοντας προφανώς «να γράψει ιστορία» και να εγγράψει πολιτική υποθήκη για πολιτική αναβάθμιση θεωρεί χρέος του να εξαγγείλει και να διεξαγάγει εθνικό διάλογο για το εκπαιδευτικό σύστημα. Εδώ θέλω να επισημάνω ότι ελλείψει μοντέλου πολίτη και ιδεώδους παιδείας (π.χ. ηρωικόν, ανθρωπιστικών, δημοκρατικόν) υπερ-απασχολούμαστε με τους νόμους για την εκπαίδευση. Επίσης δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι σ' αυτούς τους νόμους κυριαρχεί πάντοτε ωε θεμελιακή αντίληψη όχι το παιδαγωγικό μέρος αλλά η ισορροπία δυνάμεων, δηλαδή εξουσιών, μέσα στο σχολείο ή στο Πανεπιστήμιο (όπως π.χ. ποσοστά συμμετοχής, κατανομή αρμοδιοτήτων, έλεγχος ή αυθαιρεσία οργάνων κ.ο.κ.). Το ζητούμενο δεν είναι πως θ' αποκτήσουμε καλύτερη πρόσβαση στη γνώση, ισότιμη μεταχείριση όλων των μαθητών, μορφωμένους και εξειδικευμένους δασκάλους, αντικειμενική αξιολόγηση, επιβράβευση της φαντασίας και της συλλογικής δουλειάς αλλά ποιά θα είναι η επέμβαση του Υπουργείου, της ΠΟΣΔΕΠ, της ΟΛΜΕ, των 15μελών συμβουλίων και εντέλει πως θα «ισοπεδώνεται» (στο όνομα της δημοκρατικής παιδείας) κάθε δημιουργική πρωτοβουλία.

Εθνικός διάλογος (με την αποστολή χιλιάδων ερωτηματολογίων, η επεξεργασία των οποίων δεν έγινε αντικείμενο διαλόγου) έγινε επί Υπουργίας Γ. Σουφλιά (σύμβουλος του οποίου και για ένα χρονικό διάστημα και Πρόεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου υπήρξε ο -και τώρα- αναλαμβάνων την προεδρία του διαλόγου καθηγητής Γ, Μπαμπινιώτης). Και τότε και τώρα οι τάσεις των αντιπολιτευομένων κομμάτων και φορέων αλλά και των «αντιφρονούντων» καθηγητών ήταν και είναι πανομοιότυπες. Ποιος είσαι εσύ που καλείς; Τί έχεις στο μυαλό σου; Πού το πας; Απλοϊκά ερωτήματα που ακόμα κι αν βασίζονται σε δικαιολογημένη καχυποψία δεν έχουν θέση στο σύγχρονο πολιτικό πολιτισμό και στη συμμετοχική/διαβουλευτική δημοκρατία. Αυτό ίσως συμβαίνει είτε διότι πολλοί δεν έχουν τίποτα να πουν επί της ουσίας (κι έτσι κρύβονται πίσω από διαδικαστικά τρικ) είτε διότι φοβούνται μήπως συμφωνήσουν με ορισμένες θέσεις των αντιπάλων τους (οπότε το πολιτικό κόστος θά 'ταν αβάσταχτο - όπως άλλωστε και η «ελαφρότητα» τέτοιων σκέψεων).

Ο σημερινός διάλογος για το σύστημα εισαγωγής στα Πανεπιστήμια θα μπορούσε να τελειώσει -μετά από σοβαρό και ειλικρινή διάλογο- σε μια συνεδρίαση. Τα ισχύοντα σε άλλες χώρες συστήματα τα γνωρίζουμε. Τις ελλείψεις (χρηματοδότησης, υποδομών, προσωπικού) τις γνωρίζουμε. Προσαρμογές στις ελληνικές παραδόσεις μπορούμε να κάνουμε. Γιατί λοιπόν μαςχρειάζεται όλος αυτός ο ντόρος; Για έναν απλούστατο λόγο. Διότι ουδείς έχει εμπιστοσύνη ούτε στους θεσμούς, ούτε στον πλαϊνό του.

Αν το σύστημα εισαγωγής ανατεθεί στα Πανεπιστήμια και στους πανεπιστημιακούς καθηγητές, τότε πολλοί είναι βέβαιοι ότι οι φοιτητές της Ιατρικής, της Νομικής, του Πο-λυτεχνείου θα 'χουν όλοι το ίδιο επίθετο (αφού ως γνωστόν η οικογενειοκρατία, η ευνοιοκρατία και π «αυτοδιοίκητη αυθαιρεσία» ανθούν στα ακαδημαϊκά προαύλια. Οπότε πάλι θα επιτυγχάνουν οι «κληρονόμοι» κι όχι οι άξιοι).

Στην πραγματικότητα δεν ψάχνουμε για το πλέον αντικειμενικό και προσαρμοσμένο στις συνθήκες εκπαιδευτικό σύστημα, αλλά για ένα νέο σύστημα ανακατανομής των εξουσιών του εκπαιδευτικού χώρου.

Εξ ου και αυτοί που συν-ομιλούν είναι κατά βάση οι ίδιοι αυτοί που έχουν δημιουργήσει ή ανεχτεί το προηγούμενο σύστημα.

Κατά συνέπεια εύχομαι κάποτε να υποχρεώσουμε όλους (Βουλή, Πανεπιστήμια, Σχολεία, Δήμους, Συνδικαλιστικούς Φορείς) να παρακολουθήσουν και να εξετασθούν σ' ένα μόνο μάθημα: Τί είναι και πώς διεξάγεται ένας ειλικρινής διάλογος για το δημόσιο συμφέρον.