Καθηγητής Γιάννης Πανούσης






Ενεργοποιήστε την Javascript για να συνεχίσετε!

Η δική μας ζωή ή των άλλων;



Άρθρο στην εφημερίδα "ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ", 11/05/2009

Η ανεκτική κοινωνία
δεν είναι κοινωνία
Μιχ. Μοδινός, Επιστροφή

Εχουμε άπαντες επ-αναπαυθεί στην εύκολη δικαιολογία. Για όλα τα στραβά και τ' ανάποδα η μοναδική υπεύθυνη είναι η τηλεόραση ή εν πάση περιπτώσει τα media. Δεν διαβάζει το παιδί, φταίει η τηλεόραση. Βλέπει σαπουνόπερες η γιαγιά, φταίει η τηλεόραση. Είναι κολλημένος στο ποδόσφαιρο ο πατέρας, φταίει η τηλεόραση. Η ακριβή κολόνια της κόρης, τα όνειρα για μαγευτικά ταξίδια της μητέρας, οι τσόντες, οι σπόντες, οι πολιτικές φιγούρες, όλοι και όλα είναι «παιδιά» και προϊόντα μιας οθόνης. Μοιάζει σαν τίποτα να μην υπάρχει γύρω από το τραπεζάκι της συσκευής. Δεν υπάρχει οικογένεια, δεν υπάρχει σχολείο, δεν υπάρχει γειτονιά, δεν υπάρχει κοινωνία, τελικά ούτε κράτος υπάρχει. Η τηλεόραση τα έχει καταβροχθίσει (ενώ κοιμόντουσαν;) και τώρα «παίζει» μόνη της.

ΑΝΑΡΩΤΙΕΜΑΙ αν πραγματικά τα πιστεύουμε όλα τούτα. Αν έχουμε εκλάβει τις δικές μας αδυναμίες και ελλείψεις ως εγγενή δύναμη των media;

Η ΠΙΣΤΗ μεταφορά της πραγματικότητας, η ανακατασκευή της από τη διαμεσολάβηση των ΜΜΕ, η νέα κατασκευή με ουσιώδεις αλλοιώσεις των γεγονότων, η μυθοποιούσα και ειδωλοποιούσα οθόνη στηρίζονται σε ένα κρίσιμο προαπαιτούμενο, ότι έχουμε όλοι απο-δεχθεί την ισχύ «της κοινωνίας της εικόνας», ότι έχουμε (αφελώς;) ταυτίσει την πολιτική/ κοινωνική/ ηθική μας συνείδηση με τις δραματοποιημένες εικόνες που εκπέμπουν οι πάσης φύσεως χειριστές «της κοινωνίας της εικόνας».

ΕΧΟΥΜΕ αφήσει να μας κλέψουν τον πραγματικό κόσμο και να μας τον αντικαταστήσουν με μια φαντασιακή ου-τοπία. Ζούμε εν κενώ.

ΟΜΩΣ για όλα αυτά εμείς είμαστε οι κύριοι υπεύθυνοι. Πρέπει να πάρουμε το ρίσκο να «πηδήξουμε» έξω από τις γυάλινες αλήθειες των Μέσων και να ξαναβγούμε στην πραγματική ζωή.

ΠΡΕΠΕΙ -αν τους έχουμε ανάγκη- να διαμορφώσουμε μύθους έξω από τις εικονικές περσόνες και τις τεχνητές περιπέτειες των σίριαλ.

ΕΝΑΣ μπεσαλής φίλος αξίζει πολύ περισσότερο από τους άνκορμεν. Ενας ειλικρινής έρωτας αξίζει πολύ περισσότερο από τις playmate. Μια βαρκάδα στο αυγουστιάτικο δειλινό αξίζει περισσότερο από δεξιώσεις του κατεστημένου. Ενας διαμαρτυρόμενος πολίτης αξίζει πολύ περισσότερο από τον Τζέιμς Μποντ. Μια διαδήλωση κοινωνικής αλληλεγγύης αξίζει πολύ περισσότερο από τα διάφορα φιλανθρωπικά gala.

ΤΑ ΑΛΗΘΙΝΑ πρότυπα, οι ζωντανοί μύθοι της ζωής μας βρίσκονται πλάι μας. Αν σβήσουμε την οθόνη κι αν κατεβάσουμε την ένταση των (όποιων) ήχων θα τους διακρίνουμε, και είμαι βέβαιος ότι θα τους (ξανα)αγαπήσουμε. Ετσι, ο ηλεκτρονικός μετα-άνθρωπος θα (ξανα)γίνει άνθρωπος χωρίς πρίζα αλλά με αυθεντικά αισθήματα.