Ξένοι στην ίδια πόλη;

Εκτύπωση | Αποστολή | Μοιράσου

Άρθρο στην εφημερίδα "ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ", 06/04/2009

Ποτέ δεν πιστέψαμε τυφλά
τις σκοτεινές αλήθειες,
Μας έμαθαν οι περιστάσεις
να κυνηγάμε σκιές και οράματα
Δ. Πιστικός, Τα πιο καλά μυαλά της γενιάς μου

Οι αντικοινωνικές πράξεις είναι το τελικό αποτέλεσμα (και) ενός ελαττωματικού κοινωνικού χώρου, καθώς νοσηρός περίγυρος και νοσηρή συμπεριφορά συχνά συνδέονται άρρηκτα. Το δικαίωμα στην ασφαλή πόλη συνδέεται με την οικολογία του εγκλήματος και την οικολογία της συμπεριφοράς των κατοίκων. Πόλεις διπλής ή τριπλής όψης (π.χ. περιοχές πλουσίων, περιοχές μεταναστών, περιοχές γκέτο), «ζόρικες πλατείες», κακόφημες συνοικίες δημιουργούν ρωγμές στον κοινωνικό ιστό και διευρύνουν τον ηθικό πανικό. Βέβαια, οι γενικές αξίες της πόλης (παιδεία, πολιτισμός, παραδόσεις) παίζουν τον δικό τους κρίσιμο ρόλο, όμως ο γκετοποιημένος ρατσισμός, οι περιθωριοποιημένες ανισότητες και οι υπόγειες ζωές παράγουν αντι-αξίες που επηρεάζουν την κοινωνική αποδιοργάνωση και ανομία.

ΥΠΑΡΧΟΥΝ «κοινότητες» που όχι μόνον ανέχονται, αλλά και υποθάλπουν παράνομες, αντικοινωνικές ή και εγκληματικές πρακτικές. Οι εγκληματικές αξίες υποστηρίζονται από υπο-συστήματα κοινωνικών σχέσεων, καθώς οι διευθετήσεις διαφορών και συγκρούσεων συν-τελούνται με βίαιο τρόπο. Σ' ένα συγκεκριμένο «περιβάλλον μάθησης», η απόκτηση παρεκκλινουσών διεξιοτήτων και η αναζήτηση πεδίων άσκησης μιας (εξίσου βάρβαρης) αντιεξουσίας είναι πλήρως νομιμοποιημένες μέθοδοι. Σημαντικό χαρακτηριστικό αυτών «των κοινωνικών διαφοροποιήσεων» είναι οι μηχανισμοί πολιτισμικής μεταβίβασης των αντικοινωνικών αξιών. Από γενιά σε γενιά όλοι διδάσκονται τους τρόπους και τα μέσα, ενώ τα κίνητρα μοιάζουν αυτονόητα.

H AΠANTHΣH σ' αυτά τα φαινόμενα -εάν και εφόσον συγκροτούμε μια κοινωνία, μια πόλη που «νοιάζεται»- δεν πρέπει να είναι δευτερογενείς αποκλεισμός, σπίτια-φρούρια ή γειτονιές-prive!

H ΣYMMETOXIKH δημοκρατία της εγγύτητας απαιτεί κοινότητες-γειτονιές, κοινωνικά δίκτυα, κυψέλες κοινής ζωής. Πώς μπορούμε να μοιραζόμαστε κοινές αξίες εάν ζούμε σε «διαφορετικούς κόσμους» που απέχουν μεταξύ τους λίγα μέτρα;

OI ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ δεσμοί της γειτονιάς με τις αξίες αλληλεγγύης και αλληλοκάλυψης και η προστασία του φυσικού δημόσιου χώρου (κοινού και κοινόχρηστου σε όλους) μπορεί να μην οδηγούν σε «συνοικίες το όνειρο», αλλά σίγουρα συμβάλλουν στη διαμόρφωση μιας ανοιχτής τοπικής συνείδησης, που δεν καταδιώκει και δεν περιφράζει, άρα είναι η πιο ανθρωποκεντρική λύση-απάντηση στη βία στην πόλη ή και στη βία της πόλης.

ΥΓ: Το αν αλλού «γεννιέται» και αλλού «τελείται» το έγκλημα μέσα στην ίδια πόλη, τελικά δεν έχει τόσο ενδιαφέρον ως προς την πρόληψη και το αίσθημα (αν)ασφάλειας. H πόλη ή είναι μία (και όλοι την βλέπουν έτσι) ή είναι μια βαβέλ εκρήξεων.