Καθηγητής Γιάννης Πανούσης






Ενεργοποιήστε την Javascript για να συνεχίσετε!

Υπάρχει «μετά» στη Μεταπολίτευση;



Άρθρο στην εφημερίδα "ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ", 16/03/2009

Η ζωή βουλιάζει σε υποκλίσεις
και μετάνοιες.
Νύχτα χωρίς άστρα
μ' επιδέσμους στα γόνατα
Μ. Αποστολάτος, Νοκ Αουτ

Δεν μας άφησε μόνον η δικτατορία τραύματα. Το ίδιο φαίνεται να πράττει και η Μεταπολίτευση. Είναι ιδιαίτερα παράξενο το ότι ένας λαός άντεξε όλες τις κακουχίες του παρακράτους, του πολέμου, του εμφυλίου, της χούντας και δεν μπόρεσε ν' αντέξει (και να διαχειριστεί) τις ελευθερίες της Μεταπολίτευσης. Δεν ήμασταν έτοιμοι για τόση ελευθερία.ΔΕΝ γνωρίζουμε τα όριά της, τους αυτοπεριορισμούς της, τις θωρακίσεις της. Θελήσαμε να κατακτήσουμε ή και να σφετεριστούμε τις ελευθερίες των άλλων, να επεκτείνουμε στο άπειρο και στο διηνεκές τις δικές μας ελευθερίες. Ετσι, αντί να χτίσουμε γερά θεμέλια στον ναό των ελευθεριών και των δικαιωμάτων, άρα στην ίδια τη Δημοκρατία, αρπάξαμε ο καθείς κι από ένα λιθάρι και, είτε το κρύψαμε στο ιδεολογικό μας σπίτι είτε το εκσφενδονίσαμε κατά του πλαϊνού μας, στο τέλος γκρεμίσαμε το οικοδόμημα. Κάθε κόμμα επικαλείται τον λαό του (λες κι έχουμε τόσους λαούς όσα τα κόμματα στη Βουλή), κάθε φορέας επικαλείται το κεκτημένο του (αμφισβητώντας όμως ή επιφυλασσόμενος για το κεκτημένο του άλλου), κάθε πολίτης επικαλείται το Σύνταγμα και τους νόμους (έχοντας όμως διαβάσει μόνον ορισμένα «βολικά» γι' αυτόν άρθρα του Συντάγματος και τηρώντας μόνον όσους νόμους τον «βολεύουν»), κάθε άνθρωπος αρνείται (ρητά ή σιωπηρά) ν' αποδεχτεί ότι η αξία του και η ζωή του έχουν το ίδιο βάρος με την αξία και τη ζωή του όποιου συνανθρώπου.

ΑΥΤΕΣ οι παράλληλες βιώσεις και οι τεχνητές αντιπαραθέσεις οδήγησαν σιγά σιγά (κι ανεπαισθήτως;) σε ακήρυκτους εμφύλιος. Νότιοι-Βόρειοι, Εχοντες-Αποκλεισμένοι, Γηγενείς-Αλλοδαποί, Αντρες-Γυναίκες, Νέοι-Γέροι. Εμφύλιοι που ξεπέρασαν τις διακρίσεις Αριστερός-Δεξιός και συμπεριέλαβαν ακραίες «φυλές» ορατές και αόρατες, με αρχηγούς και στρατούς χωρίς διακριτικά στο πέτο, που εξοπλίζονται με οργή και μίσος κατά παντός. Η πολιτική αστάθεια, η κοινωνική ανομία και η οικονομική κρίση έχουν διαμορφώσει μια ατμόσφαιρα πολέμου στον οποίο δεν κατατάσσεσαι αλλά σε κατατάσσουν οι άλλοι. Παράκρουση. Φτάσαμε στο σημείο, αντιστρέφοντας τον στίχο του Καβάφη «τι θα γένουμε χωρίς βαρβάρους;», να ψάχνουμε να βρούμε λύσεις για το πώς θ' απαλλαγούμε από τους (όποιους) βαρβάρους καλέσαμε (διά πράξεων ή παραλείψεων) να 'ρθουνε να μας σώσουνε.

ΥΠΑΡΧΕΙ λύση; Δεν ξέρω. Ισως θα 'πρεπε να γυρίσουμε το ρολόι πίσω και να ρυθμίσουμε καλύτερα το πλαίσιο της Μεταπολίτευσης. Ισως.

ΥΓ.: «Ο πιστός φίλος είναι φάρμακο που δίνει ζωή» (Σοφία Σειράχ Στ' 16). Πόση αλήθεια και πόση ευαισθησία κρύβουν αυτά τα λόγια στις δύσκολες στιγμές συνειδητοποιούμε. Ευχαριστώ όλους για όλα (και τον καθένα ξεχωριστά).