Καθηγητής Γιάννης Πανούσης






Ενεργοποιήστε την Javascript για να συνεχίσετε!

Τζ-ύφος δημοκρατ(ι)ών;



Άρθρο στην εφημερίδα "ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ", 28/07/2008

Ας αφήσουμε τις γενικότητες
κι ας περιοριστούμε στο θέμα μας
που είναι ο Αποχαιρετισμός
Ελλη Παππά, Αποχαιρετισμός στον αιώνα μου

Πάει, πέρασε και η 34η επέτειος της μεταπολιτευτικής μας δημοκρατίας. Δεν έφυγε όμως μόνη της. Πήρε μαζί της αρκετά μεταπολιτευτικά σύμβολα (όπως π.χ. την επιχειρηματικοποιημένη άτσαλα γενιά της Νομικής ή του Πολυτεχνείου), μπόλικη μεταπολιτευτική ρητορική του κενού (π.χ. εκσυγχρονισμός, μεταρρύθμιση) και κυρίως μεταφόρτωσε στο μέλλον τα μεταπολιτευτικά όνειρα των Ελλήνων για μια Ελλάδα και για μια Δημοκρατία μάνα όλων.

ΔΥΣΤΥΧΩΣ η Δημοκρατία δεν μας ένωσε αλλά μας χώρισε ακόμα περισσότερο, αφού ο καθείς ερμηνεύει κατά το δοκούν το νόημα και το περιεχόμενό της και αυτο-απαλλάσσεται (μέσω προπολεμικών ιδεοληψιών) των υποχρεώσεών του προς αυτήν. Εχει κανείς την αίσθηση ότι στη χώρα μας λειτουργούν τόσες δημοκρατίες όσοι είναι και οι Ελληνες.

ΚΙ ΟΛΑ αυτά με δημοκρατική (ίσως και αριστερή) συνείδηση και βέβαια με συνείδηση δικαίου (ατομικού, ομαδικού, κομματικού, θρησκευτικού).

ΕΞΗΓΟΥΜΑΙ. Η Ν.Δ. ταυτίζει τη Δημοκρατία με τον Ευρωπαίο Κωνσταντίνο Καραμανλή του 1974. Το ΠΑΣΟΚ αρχίζει να μετράει τη Δημοκρατία από το 1981 και τη νίκη του Ανδρέα Παπανδρέου.

ΤΟ ΚΚΕ ισχυρίζεται ότι ζούμε στη zero democracy, είμαστε δηλαδή στο μηδέν της όποιας αστικής φιλελεύθερης δημοκρατικής ζωής και διακυβέρνησης. Ο ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ, χωρίς να το δηλώνει, έχει σχεδόν μυθοποιήσει μια δημοκρατία με το κομμάτι και μια Αριστερά a la carte. Τέλος, ο ΛΑΟΣ έχει πιο εύκολο έργο, αφού ταυτίζει τη Δημοκρατία με τα πεπρωμένα του έθνους τα οποία ερμηνεύει σχεδόν κατ' αποκλειστικότητα.

ΜΕΣΑ σ' ένα τέτοιο πολιτικο-κομματικό κλίμα, όπως ήταν φυσικό και αναμενόμενο, αναπτύχθηκαν ιδιόρρυθμες θεσμικές αντιλήψεις. Ετσι, π.χ., ο αριστερός αρνείται να συλλαμβάνεται από ταξικό αστυνομικό, ο ΠΑΣΟΚτζής αμφισβητεί την ευθυκρισία του διορισθέντος επί Ν.Δ. δικαστή, οι παπάδες διεκδικούν δικές τους φυλακές, σε λίγο οι κομμουνιστές θα θυμηθούν τον εμφύλιο και οι δεξιοί τον βασιλιά, ενώ οι αλλοδαποί μετανάστες θα θέλουν να κρίνονται με βάση τους δικούς τους εθιμικούς κανόνες.

ΣΤΟ ΜΕΣΟΔΙΑΣΤΗΜΑ άπαντες πράττουν με βάση τον δικό τους νόμο.

ΑΥΤΗ είναι η ανομική (και εν μέρει αναιμική) Δημοκρατία μας. Οχι η Δημοκρατία των 11 εκατομμυρίων ανθρώπων, αλλά οι 11 εκατομμύρια δημοκρατίες εξατομικευμένων καχυποψιών και διευκολύνσεων.

ΠΡΈΠΕΙ λοιπόν να ξαναμάθουμε να ζούμε δημοκρατικά σε μια δημοκρατική κοινωνία. Ποιος άραγε θα μας διδάξει; Και με ποιο κόστος;