Καθηγητής Γιάννης Πανούσης






Ενεργοποιήστε την Javascript για να συνεχίσετε!

Η επ-ανάσταση των κ-ολίγων



Άρθρο στην εφημερίδα "ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ", 11/08/2008

Αν θες να γνωρίσεις
έναν άνθρωπο,
ψάξε στα σκουπίδια του
Τάκης Γιαννακόπουλος, «Το υποσυνείδητο της jazz»

Ο πλανήτης έχει πλέον καταστεί επικίνδυνος για όλους τους ανθρώπους. Αποκλειστές (οι έχοντες) και αποκλεισμένοι (οι «χαμένοι») διατρέχουν τους ίδιους φυσικούς κινδύνους, μολονότι οι γενικευμένες ανασφάλειες δεν είναι δημοκρατικά (ισομερώς) κατανεμημένες. Οι κοινωνίες του μηδενικού αθροίσματος (όπου ο ένας κερδίζει αυτό που χάνει ο άλλος), των αποκλεισμών και των διακινδυνεύσεων έχουν οριστικά απομυθοποιήσει τους παραδείσους της καπιταλιστικής ανάπτυξης. Οι εκ-ρήξεις δυστυχίας προκαλούν ρήγματα στην ίδια τη Δημοκρατία, η οποία περνάει και αυτή τη δική της κρίση, καθώς χωρίς πίστη και εμπιστοσύνη στο κοινωνικό συμβόλαιο καμία δημοκρατική αρχή και αξία δεν μπορεί να διαχειριστεί τα οξυμμένα προβλήματα.

ΣΤΗ ΧΩΡΑ μας είχαμε καταφέρει μέχρι πρόσφατα να κρατάμε στέρεη και αρραγή την κοινωνική συνοχή, αφού οι θεσμοί (οικογένεια, κοινότητα, σχολείο) επιδρούσαν θετικά και τα κοινωνικά χάσματα με κάποιον, όχι πάντοτε νόμιμο τρόπο (π.χ. παραοικονομία, φοροδιαφυγή κ.λπ.) γεφυρώνονταν.

ΚΑΤΙ όμως η μαζική είσοδος των μεταναστών, κάτι οι παρενέργειες του ευρώ, κάτι ο παγκοσμιοποιημένος ανταγωνισμός, κάτι η διεθνής κρίση του πετρελαίου, φαίνεται να έχουν θέσει σε δοκιμασία τις αντοχές, όχι μόνο της οικονομίας, αλλά και της ειρηνικής συμβίωσης.

ΜΠΟΡΕΙ στις δημοσκοπήσεις οι πολίτες να θεωρούν την ακρίβεια πρώτο πρόβλημα (33,9%), την ανεργία τρίτο (18,4%) και την εγκληματικότητα δέκατο (12%), όμως οι παραπάνω παράγοντες δεν λειτουργούν ανεξάρτητα ο ένας από τον άλλο.

ΑΛΛΗΛΟΕΠΗΡΕΑΖΟΝΤΑΙ και εμφανίζονται με διάφορους συνδυασμούς (π.χ. «εγκλήματα» επιβίωσης, κουκουλοφόροι-Ρομπέν των Εξαρχείων κ.ο.κ.).

ΕΠΕΙΔΗ η Ελλάδα και οι Ελληνες (όπως και όλοι οι διαμένοντες στη χώρα) αξίζουν περισσότερο από τους δείκτες της Οικονομίας, επειδή κάθε άνθρωπος αξίζει όσο κάθε (συν)άνθρωπος, επειδή ο πολιτισμός μας δεν μπορεί ν' αναγνωρίζει πολίτες-λειτουργικά απόβλητα και τέλος, επειδή η απώλεια κάθε ελπίδας για (κοινό) μέλλον συνιστά κρίσιμη γενεσιουργό αιτία βίας και εγκληματικότητας, σωφρόνως θα ποιήσουν οι κυβερνώντες αυτόν τον τόπο να πάψουν να το παίζουν supermen διαχειριστές ή σοβαροφανείς επιδιαιτητές και να σκύψουν στα προβλήματα των «υπό» και των «εκτός».

Η ΑΝΑΣΦΑΛΕΙΑ οδηγεί στην αναξιοπρέπεια και αυτή πυροδοτεί τη διάσπαση των κοινωνικών δεσμών. Η σωρευμένη κοινωνική αδικία εύκολα μετουσιώνεται σε προ-πολιτικό μίσος έναντι όλων των εχόντων. Δεν υπάρχει ηθική των πλουσίων και «ηθική» των φτωχών. Είμαστε όλοι ταξιδιώτες στο ίδιο καράβι. Για να μη φάμε ο έναν τον άλλον καλά θα 'ναι, λοιπόν, να πιστέψουμε στην κοινή μας μοίρα. Την ευθύνη γι' αυτή την «επανασυγκόλληση» φέρουν κυρίως οι κάθε μορφής ηγέτες της χώρας.