Εγκληματο-λογικές υποθέσεις;

Εκτύπωση | Αποστολή | Μοιράσου

Άρθρο στην εφημερίδα "ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ", 21/07/2008

Στη μνήμη του συναδέλφου Γιώργου Γαλάνη

Χώρος - χρόνος - άνθρωποι: το τρίπτυχο και η παγίδα της μοίρας. Καμία θεωρία παιγνίων δεν στάθηκε ποτέ ικανή να μαθηματικοποιήσει, να τυποποιήσει αυτή την ειδική σχέση. Ποιος χρεώνεται τι στο έγκλημα; Κληρονομικότητα ή / και περιβάλλον;

Ο ΜΥΘΟΣ της ενιαίας και ειδικής κατηγορίας του «γεννημένου εγκληματία» έχει καταρριφθεί κι έτσι κανείς εγκληματίας δεν μπορεί να καλυφθεί πίσω από τα «εκ κατασκευής» ελαττώματά του ούτε η κοινωνία μπορεί πλέον να χρησιμοποιεί αξιόπιστα αυτό το επιχείρημα για να απεκδύεται των ευθυνών της.

ΟΙ «ΚΑΛΟΙ» και οι «κακοί» δεν ξεχωρίζουν ευγονικά. Αλλωστε δεν έχει μόνον η «κακή πράξη» χημικοβιολογική αφετηρία. Και η «καλή» έχει επίσης. Πώς είναι δυνατόν ο ίδιος άνθρωπος να κανονίζει τις βιολογικές του λειτουργίες κατά τρόπο ώστε να είναι άλλοτε καλός κι άλλοτε κακός; Εάν τις ελέγχει, τότε πώς τον ελέγχουν αυτές;

ΕΑΝ από την άλλη πλευρά οντολογικά δεν υπάρχουν «πραγματικά εγκλήματα», αφού όλες οι πράξεις αξιολογούνται με βάση τη νομοθετική τυποποίησή τους, τότε πώς μπορούμε να ισχυριζόμαστε ότι ορισμένα άτομα διαθέτουν εγκληματικά χαρακτηριστικά ή τάσεις; Μ' άλλα λόγια, «πώς να γεννηθείς φονιάς» όταν ο ορισμός της ανθρωποκτονίας συνεχώς αλλάζει; Με ποια παράμετρο πρέπει πρώτα ν' ασχοληθούμε; με το «έγκλημα» ή με τον «εγκληματία»; Ποιο είναι το κρίσιμο: το τι κάνουμε, το γιατί το κάνουμε, το πώς το κάνουμε ή το ποιον ορισμό δίνουν οι άλλοι σ' αυτό που κάνουμε; Το έγκλημα πρέπει να μελετηθεί διά του εγκληματία ή ο εγκληματίας διά του εγκλήματος; Ενδιαφέρει το πώς βλέπουν τη συγκεκριμένη πράξη ο «δράστης» και το «θύμα» ή μήπως η άποψη του κοινού υπερτερεί; Στα τόσα ερωτήματα ένα είναι σίγουρο: το «σύστημα» γεννάει ή κατασκευάζει τον εγκληματία και ο εγκληματίας με τη σειρά του όχι μόνο συντηρεί, αλλά συχνά συμβάλλει στην περαιτέρω ανάπτυξη του συστήματος.

ΑΥΤΟ ας το μελετήσουν όσοι τόσο εύκολα ή με τόση αφέλεια «ηρωοποιούν» ή στιγματίζουν εν τω συνόλω τους τους κατηγορούμενους ή καταδικασμένους. Κάθε εγκληματίας είναι κι ένας διαφορετικός άνθρωπος και κάθε έγκλημα έχει τον δικό του κωδικό ερμηνείας. Ολα τ' άλλα συνιστούν επικίνδυνες (για τους «μέσα» και για τους «έξω») γενικεύσεις.