Καθηγητής Γιάννης Πανούσης






Ενεργοποιήστε την Javascript για να συνεχίσετε!

Ένας ένας ή όλοι μαζί;



Άρθρο στην εφημερίδα "ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ", 07/07/2008

Κομμένοι όλοι οι δρόμοι,
από στερηά και θάλασσα
Δ. Πιστικός, Σε ποιον Θεό ανήκω

Δημοσκόποι, καιροσκόποι και επισκόποι σ' ένα συμφωνούν. Ζούμε «το τέλος μιας εποχής». Μιας εποχής όπου ο πολίτης είχε μόνο δικαιώματα (και καμία υποχρέωση) και η Πόλις-Πολιτεία είχε μόνον εξουσίες (και καμία ευθύνη). Μιας εποχής με διάφορους «-ισμούς» αλλά περισσότερους εσμούς.

ΜΙΑΣ ΕΠΟΧΗΣ όπου πολλοί και πολλά πωλούνταν χωρίς κανείς να τ' αγοράζει κι όπου πολλοί (εξ)αγοράζονταν κάνοντας πως δεν γνώριζαν ότι έτσι είχαν «πωληθεί».

ΠΡΟΣΟΧΗ, όμως. Τέλος εποχής δεν σημαίνει και «ξεπούλημα ιδεών» ή «κατεδάφιση θεσμών». Τέλος εποχής δεν σημαίνει αναδιάταξη των ίδιων προσώπων και πρακτικών «υπό άλλον μανδύα» (διάβαζε: κόμμα). Αυτό πρέπει να το κατανοήσουν πριν απ' όλους διάφοροι κονδυλοφόροι που επιχειρούν (εν είδει Lotto, Jocker ή Sudoku) να βρουν συνδυασμούς μεταξύ των ανακυκλωνόμενων πολιτικών (των τάχατες «μη γραμμιτζήδων») και των με το αζημίωτο πνευματικών δια-μεσο-λαβητών, ώστε και η εποχή να τελειώσει και οι δίαυλοι (παρεμβάσεων) να μείνουν ίδιοι. Τέλος εποχής σημαίνει ότι δεν ανεχόμαστε να μας λένε όλους ίδιους, να εξαγνίζονται μέσω της ψήφου μας, να μας τάζουν καινούργιους παράδεισους. Δεν έχουμε τίποτα το κοινό εμείς μ' αυτούς. Κι όταν λέω «αυτούς» δεν εννοώ μόνον όσους έτρωγαν, αλλά κι εκείνους που κοίταγαν και σκέφτονταν πώς θα μπουν στο σύστημα, κι εκείνους που προσκύναγαν για λίγα ψίχουλα εξουσίας κι εκείνους που φοβόντουσαν να μιλήσουν, κι εκείνους που για να μη μιλήσουν έπαιρναν το κατιτί τους (π.χ. τον διορισμό του γιου τους, την επιδότηση της επιχείρησής τους κ.λπ.) κι εκείνους... κι εκείνους...

ΕΔΩ ΔΕΝ πρόκειται για ένα άρρωστο κλαδί που αν το πριονίσουμε λύθηκε το θέμα. Εδώ έχει από χρόνια σαπίσει το ίδιο το δέντρο. Μυρίζει ακόμα και η σκιά του.

ΑΦΟΥ λοιπόν δεν έχουμε τίποτα το κοινό (λογαριασμό, παρελθόν, πεπρωμένο) μ' αυτούς, δεν μπορούν να επικαλεστούν το κοινό καλό, το κοινό συμφέρον ή να μας ζητήσουν κοινή προσπάθεια για «απολύμανση». Όσοι διαχειρίστηκαν τα κοινά (δημόσια) πράγματα την τελευταία 20ετία θα 'ταν καλό για τη χώρα να αποχωρήσουν εν τω συνόλω τους.

ΑΝ ΟΙ καλοί λογαριασμοί κάνουν τους καλούς φίλους, τότε και οι κακοί λογαριασμοί (διάβαζε μαύρο χρήμα) χαλάνε οριστικά τις όποιες πολιτικές φιλίες. Όλα τ' άλλα είναι συνενοχή στην απόπειρα ανάσχεσης ενός τέλους εποχής που έτσι κι αλλιώς (επ)έρχεται.