Καθηγητής Γιάννης Πανούσης






Ενεργοποιήστε την Javascript για να συνεχίσετε!

Ποιος φοβάται ποιον;



Άρθρο στην εφημερίδα "ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ", 31/03/2008

Ο τόπος μας έχει μικρύνει
Λιγόστεψε θανάσιμα το φως
Λ. Αξελός, «Λίγο πριν ξεσπάσει»

Εχει κανείς την εντύπωση πως ζούμε το 2008 σε μια φοβισμένη Δημοκρατία που επικαλείται συνεχώς κινδύνους με βάση βιώματα από ιστορικές ανώμαλες περιόδους, σε μια κοινωνία που επιχειρεί να επιλύσει τα προβλήματα φορτώνοντάς τα όλα στις «ελίτ» (;) που θεωρεί ότι για όλα φταίνε οι «ξένοι» ή το σύστημα (μέρος του οποίου αρνούμαστε να δεχτούμε ότι είμαστε λίγο - πολύ όλοι).

Η ΑΙΣΘΗΣΗ του απομονωμένου και μοναχικού ανθρώπου δεν δημιουργείται σήμερα από το Πανοπτικό του Bentham ή τις κάμερες, ούτε οι «επικίνδυνες αναμείξεις» χαρακτηρίζουν την κοινωνική ζωή. Ολα αυτά τα βρίσκουν έτοιμα οι «κάμερες». Η «δεδομενοποίηση» της προσωπικότητας έχει συντελεστεί πριν ξεκινήσει ο πολίτης να βγει στον δρόμο για να συναντήσει τον Μεγάλο Αδελφό. Και μάλιστα στις περισσότερες περιπτώσεις (τράπεζες, νοσοκομεία, αεροπλάνα) έχει ο ίδιος συναινέσει (μετά ή άνευ λόγου γνώσεως).

ΠΟΛΛΕΣ φορές οι ίδιοι τηλεθεατές που καταβροχθίζουν ανθρώπους των οποίων η TV προβάλλει ιδιωτικές στιγμές μέσω κρυφής κάμερας, οι ίδιοι πολίτες που μισθώνουν ιδιωτικούς ντετέκτιβ για να παρακολουθούν μέλη της οικογένειάς τους, οι ίδιοι επιστήμονες - επαγγελματίες που έχουν εξοπλίσει τα γραφεία τους με τα πλέον σύγχρονα μέσα παρακολούθησης, οι ίδιοι πολιτικοί που έχουν υπογράψει τη Συνθήκη του Σένγκεν και συνοδεύονται από μυστικούς αστυνομικούς, οι ίδιοι δήμαρχοι που παρακολουθούν πολίτες, οι ίδιοι αυτοί συγκεντρώνονται στις διαδηλώσεις και καταγγέλλουν τις κάμερες.

Ο ΟΦΘΑΛΜΟΣ που «τα πάνθ' ορά» είμαστε εμείς οι ίδιοι. Οι κάμερες, τα media και τα άλλα μέσα συγκροτούν έναν συλλογικό οφθαλμό τηλεοπτικών αξιών που δεν διαφέρει καθόλου από τις τρέχουσες κοινωνικές αξίες. Από «την επιτηρητική εισβολή του δημοσίου στον ιδιωτικό χώρο» (Πανοπτικόν) έχουμε εισέλθει στην εποχή που το «ιδιωτικό - ατομικό εισβάλλει στον δημόσιο χώρο» (Συνοπτικόν). Οι πολλοί (όχλος) παρακολουθούν πλέον τους λίγους (διάσημους). Για να τους δοξάσουν ή για να χαρούν την «πτώση» τους.

ΠΡΕΠΕΙ κάποτε ν' αποφασίσουμε έντιμα και ειλικρινά τι ακριβώς θέλουμε σε σχέση με την (α)διαφάνεια της ζωής μας.

Δεν μπορεί όλα τα μέτρα να είναι αναποτελεσματικά ή να προτείνονται «εκ του πονηρού». Κάπου πρέπει να φταίμε κι εμείς.