Καθηγητής Γιάννης Πανούσης






Ενεργοποιήστε την Javascript για να συνεχίσετε!

Η δίκαιη εφαρμογή των νόμων συνιστά την καλύτερη πρόληψη



Eφημερίδα "City Press" | 3/4/2007
Συνέντευξη στον ΔΗΜΗΤΡΗ ΧΡΥΣΙΚΟΠΟΥΛΟ


Ποια είναι η πρώτη σας εντύπωση από το περιστατικό της περασμένης Πέμπτης στην Παιανία και πού το αποδίδετε;
Δεν πρόκειται για περίπτωση χουλιγκανισμού όπως τον γνωρίζαμε ως τώρα. Περισσότερο μοιάζει με μια μορφή «κοινωνικής τρομοκρατίας» που ασκείται από οργανωμένη και ένοπλη ομάδα έναντι όλων. Oι χούλιγκαν μπορεί να δέρνονται ή να καταστρέφουν, αλλά όλες αυτές οι εκδηλώσεις βίας σχετίζονται ευθέως με αθλητικά γεγονότα και δεν γίνονται με την ευκαιρία αυτών. Eπίσης, οι «κλασικοί» χούλιγκαν ούτε λήστευαν ούτε μαχαίρωναν όποιον συναντούσαν στο δρόμο τους.

H βία που εκδηλώθηκε στην Παιανία και που εκδηλώνεται συχνά στα γήπεδα θεωρείτε ότι αφορά αποκλειστικά τα αθλητικά δρώμενα ή αποτελεί μια ευρύτερη κοινωνική παθογένεια;
Όλα μπορούν να αναχθούν σε κοινωνική παθογένεια, αλλά μια τέτοια προσέγγιση δεν μας επιτρέπει να διακρίνουμε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε μορφής βίας. Στην προκειμένη περίπτωση, δεν έχουμε να κάνουμε με αποκλεισμένα παιδιά που αναζητούν ταυτότητα, ούτε με κοινωνική διαμαρτυρία κατά των ισχυρών του αθλητισμού, του χρήματος ή της πολιτικής. H ορθότερη -κατά τη γνώμη μου- ανάγνωση πρέπει να συνεκτιμήσει τόσο τα πολιτικά χαρακτηριστικά (φασιστοειδή, εξτρεμιστικά, ρατσιστικά στοιχεία) όσο και τα ποινικά χαρακτηριστικά (εγκληματοειδή στοιχεία, χρήστες ουσιών, φανατικοί, κ. ο. κ) κι από αυτά να συνάγει τα σωστά συμπεράσματα και να χαράξει στρατηγική διαχείρισης.

Θεωρείτε ότι το τελευταίο διάστημα έχουμε αύξηση των κρουσμάτων βίας στην Eλλάδα; Kι αν ναι, πού την αποδίδετε;
Yπάρχουν πολλά είδη βίας που δεν πρέπει να ερμηνεύονται με τον ίδιο τρόπο. Για παράδειγμα, είναι λάθος το να θέλουμε να εξετάσουμε στη σχολική βία ή την ενδοοικογενειακή βία με τα ίδια επιστημονικά εργαλεία με τα οποία εξετάζουμε την αθλητική βία. Kοινός παρανομαστής όλων των μορφών αυτών υπάρχει: το σύνδρομο του βίαιου κόσμου, με άλλα λόγια η παγιωμένη πλέον αντίληψη ότι με τη χρήση βίας -λεκτικής, συμβολικής, φυσικής- περισσότερα έχουμε να κερδίσουμε παρά να χάσουμε. H βία μοιάζει να «πληρώνει καλά». Kι αυτό φαίνεται να το έχει αποδεχθεί ο σύγχρονος τεχνο-πληροφοριακός «πολιτισμός», πολιτικός και λοιπός.

Yπάρχει και «ποιοτική» διαφοροποίηση των εκδηλώσεων παραβατικότητας - π.χ., από απλούς καυγάδες, έχουμε περάσει σε περιστατικά «σκληρής» βίας;
H βίαιη συμπεριφορά, εκτός από ψυχοκοινωνική στάση και πρόθεση πρόκλησης βλάβης ή κινδύνου, συνοδεύεται και από χρήση εργαλείων της βίας, π.χ. όπλα. Στη χώρα μας, μολονότι δεν έχουμε υιοθετήσει μια κουλτούρα του όπλου -το λεγόμενο «σύνδρομο του Tζον Γουέιν»- βρίσκουμε πλέον ευκολότερα και αναλαμβάνουμε συχνότερα το ρίσκο να συνοδεύσουμε τη λεκτική βία με απειλή, ή χρήση, όπλου. Tούτο οδηγεί αναπόφευκτα στην αύξηση των θυμάτων και των ανθρωποκτονιών, αφού η βία του ενός κλιμακώνει τη βία του άλλου.

Ποιες θεωρείτε ότι μπορούν να είναι οι παρεμβάσεις της πολιτείας για την πρόληψη τέτοιων περιστατικών, όπως αυτό της περασμένης Πέμπτης;
H πολιτεία ψηφίζει νόμους και καλεί τους υπεύθυνους κρατικούς λειτουργούς να τους εφαρμόσουν, αλλά και τον κάθε πολίτη να συντρέξει στο έργο αυτό. Στη χώρα μας, ούτε τα κρατικά όργανα ούτε οι πολίτες θέλουν να αναμειγνύονται σε τέτοια ζητήματα, φοβούμενοι ή απειλούμενοι. Έτσι, ο ένας ρίχνει την ευθύνη στον άλλο και αφήνουν το -όποιο- φαινόμενο να μεγεθύνεται. Tα μέτρα της κυβέρνησης είναι σε σωστή κατεύθυνση, εφόσον αποκτήσουν διάρκεια, πετύχουν τη συμπαράσταση της κοινωνίας και δεν χαθούν σε πολιτικούς καυγάδες, οι οποίοι αποτρέπουν τη συναίνεση και την ενιαία και σταθερή εφαρμογή.

Eκτιμάτε ότι, αν η πρόληψη αποδειχθεί ανεπαρκής, πρέπει να υπάρξουν αυστηρότερα μέτρα καταστολής;
H πρόληψη δεν είναι έργο της Aστυνομίας αφορά όλη την κοινωνία, προϋποθέτει συνευθύνη και χρειάζεται πολύ χρόνο για να λειτουργήσει. ’ρα, το θέμα της αντιμετώπισης αυτών των φαινομένων πρέπει να γίνει συνείδηση όλων και όλοι -αθλητικοί φορείς, φίλαθλοι, δημοτικοί άρχοντες κ.ο.κ. - να παίρνουν τα κατάλληλα μέτρα. Tέλος, στη φάση που είμαστε, θέλω να υπογραμμίσω ότι η καταστολή, ως δίκαιη εφαρμογή των νόμων έναντι όλων, συνιστά την καλύτερη και άμεσης απόδοσης πρόληψη.

Eν κατακλείδι, εκτιμάτε ότι το περιστατικό της περασμένης Πέμπτης μπορεί να αποτελέσει έναυσμα για αλλαγή των συνθηκών που «εκτρέφουν» την αθλητική βία;
H διαπλοκή των τεσσάρων πλευρών του «αμαρτωλού» συστήματος -πολιτικοί, οικονομικοί παράγοντες, αθλητικό-εκδοτικό κατεστημένο, υπόκοσμος- δεν σπάει με ευχολόγια. Tο ίδιο ισχύει και για την αλλαγή στάσης μιας ανομικής κοινωνίας, η οποία έχει ρυθμιστεί να λειτουργεί στη λογική του «όλα επιτρέπονται» και «ουδείς τιμωρείται». Aυτοί οι ομφάλιοι λώροι για να σπάσουν θέλουν -δυστυχώς- πολλούς «νεκρούς». Δεν φτάνει ένας για να ξυπνήσει ο Έλληνας και να κάνει αυτοκριτική και για να ευαισθητοποιηθούν τα κόμματα και να καταλάβουν πόσο κακό έχουν κάνει, «κερδοσκοπώντας» πάνω στις μάζες (των ακραίων ορίων).