Συνέντευξη του Γιάννη Πανούση στον Κλέαρχο Παπαγεωργίου και στο web site "adARTes 107"

Εκτύπωση | Αποστολή | Μοιράσου

Συνέντευξη του Γιάννη Πανούση στον Κλέαρχο Παπαγεωργίου και στο web site "adARTes 107". Διαβάστε το πλήρες κείμενο της συνέντευξης που ακολουθεί.

«Δε νομίζω ότι κάνω για πολιτικός», παραδέχεται αυθόρμητα ο καθηγητής εγκληματολογίας στο Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών και βουλευτής της Δημοκρατικής Αριστεράς Γιάννης Πανούσης. Ίσως γι’ αυτό και οι φοιτητές του να τον εκτιμούν τόσο πολύ: επειδή ακριβώς βλέπουν σε αυτόν την αλήθεια, το θάρρος της γνώμης και την απουσία κόμπλεξ.

Η Αθήνα είναι μία ασφαλής πόλη; Τι είναι αυτό που έχει αλλάξει αισθητά τα τελευταία χρόνια όσον αφορά την εικόνα της Αθήνας;

Η ασφάλεια μετριέται με διάφορους δείκτες. Εάν το δει κανένας από τις ευρωπαϊκές στατιστικές, σε σχέση με τις πρωτεύουσες, είμαστε κάπου στη μέση. Δεν είμαστε τόσο επικίνδυνη πόλη όπως είναι η Νέα Υόρκη, όπως είναι το Λονδίνο σε σχέση με την εγκληματικότητα. Αυτό, μας δείχνει ότι έχουμε έναν δείκτη ασφάλειας ή ανασφάλειας στα μέσα επίπεδα. Το δεύτερο όμως είναι η βιωματική πλευρά, δηλαδή πώς τη βιώνει ο πολίτης. Έτσι, θα έλεγα ότι η Αθήνα του κέντρου βιώνεται από τους κατοίκους του κέντρου ως ιδιαίτερα επικίνδυνη, σε βαθμού πανικού, αν λάβουμε υπόψη μας τους τοξικομανείς, τη διακίνηση ναρκωτικών ή το trafficking.

Το Ίδρυμα Ωνάση ανέλαβε τη χρηματοδότηση του “Re-think Athens”. Πιστεύετε ότι τέτοιες πρωτοβουλίες θα βοηθήσουν στην αλλαγή της πόλης προς το καλύτερο;

Προφανώς, αυτές οι πρωτοβουλίες είναι σε θετική κατεύθυνση. Μία πόλη για να βελτιωθεί η εικόνα της και η πραγματικότητά της, δηλαδή η λειτουργία της, πρέπει να συντρέχουν κάποιες προϋποθέσεις, οι οποίες είναι κοινωνικές, πολιτισμικές, δημογραφικές, χωροταξικές, αρχιτεκτονικές. Ποια σημεία είναι όμορφα και πρέπει να παραμείνουν, ποια σημεία είναι άσχημα, αλλά μπορούν να ομορφύνουν. Πρέπει να βλέπουμε και τη λειτουργικότητα και την πραγματικότητα.

Έχετε διατυπώσει την άποψη ότι η αύξηση της εγκληματικότητας στην Ελλάδα αποσυνδέεται από την οικονομική κρίση. Που βασίζετε την άποψη αυτή;

Εγκληματικότητα υπήρχε και πριν. Πράγματι, αν αυτή τη στιγμή άνθρωποι που δεν έχουν να φάνε ή δεν έχουν λεφτά για να πληρώσουν τα φάρμακα, θα πάνε σε ένα φαρμακείο ή σε ένα σουπερμάρκετ και θα κλέψουν. Αυτό τι έχει να κάνει με το βιασμό, τι έχει να κάνει με το ξεκαθάρισμα λογαριασμών, τι έχει να κάνει με το έγκλημα πάθους, τι έχει να κάνει με το έγκλημα συγκυρίας. Εάν πούμε ότι η οικονομική κρίση φέρνει ένταση και η ένταση φέρνει έγκλημα, τότε είναι σαν να λες ότι ενάμιση εκατομμύριο άνεργοι είναι εν δυνάμει εγκληματίες. Δεν πρέπει να τα συνδέουμε.

Παντού υπάρχει γύρω μας «βία». Υπάρχει ιδανικός τρόπος να την αντιμετωπίσουμε χωρίς να καταφύγουμε πάλι στη βία;

Κοιτάξτε, η βία και το έγκλημα δεν εξαλείφονται, περιορίζονται όμως και πιθανόν, υπό μία έννοια, ελέγχεται. Η βία στην Ελλάδα, πέραν των κλασικών χαρακτηριστικών (οργανωμένο έγκλημα, διαπροσωπική βία, τρομοκρατία κλπ.) έχει μπει μέσα στην κουλτούρα και αυτό είναι το μεγάλο πρόβλημα. Θεωρούμε δηλαδή ότι με έναν βίαιο τρόπο μπορούμε να λύσουμε τις διαφορές μας. Δεν έχουμε μάθει στην κουλτούρα του διαλόγου, της ήπιας διαχείρισης. Πρέπει να αντιληφθούμε ότι το κοινωνικό συμβόλαιο και η δημοκρατία απαιτούν ήπιο διάλογο και διαχείριση των κρίσεων.

Τι είναι αυτό που σας γοητεύει στην Εγκληματολογία;

Αυτό που με γοήτευε και με γοητεύει είναι η προσωπικότητα του εγκληματία. Ο εγκληματίας είναι ένας άνθρωπος ο οποίος φθάνει στα ακραία όρια της ελευθερίας του, της κατάχρησης της ελευθερίας. Ο εγκληματίας, γι’ αυτό έγραψα και το βιβλίο «Ο εγκληματίας στο έργο του Ντοστογιέφσκι», είναι κάποιος ο οποίος ζει επώδυνα και τραυματικά αυτόν τον διχασμό της προσωπικότητάς του ή των σχέσεών του, που τον οδηγεί σε μία ακραία κατάσταση, που είναι το έγκλημα. Αυτή η διεργασία, δηλαδή της εγκληματογένεσης, πώς το σκέφτεσαι, πώς το κάνεις, πώς το πληρώνεις, είναι κάτι που με γοητεύει.

Στη διάρκεια της ακαδημαϊκής σας πορείας, υπάρχει ένα περιστατικό που έχετε ξεχωρίσει;

Η ακαδημαϊκή μου πορεία λίγο-πολύ έχει ταυτιστεί με τη Θράκη. Άρα, δεκαεννέα χρόνια στη Θράκη έζησα τα πάντα: μία όχι και τόσο καλή υποδοχή, διότι ήταν μετά από 100 ημέρες απεργίας του κλάδου των επιμελητών, η πορεία προς την καθηγεσία, η πρυτανεία, όλο αυτό δεν μπορείς να το ξεχωρίσεις. Προφανώς όταν εξελέγην Πρύτανης είχα χαρεί ή όταν είχα εκλεγεί Καθηγητής. Αλλά κυρίως, ότι ανδρώθηκα, έφτιαξα χαρακτήρα, κατάλαβα τις σχέσεις, ένιωσα τι είναι πανεπιστήμιο και τι είναι πανεπιστήμιο στην Κομοτηνή. «Δεκαεννέα χρόνια Θράκη», αυτό θα ήταν το μήνυμα.

Εκλεγήκατε βουλευτής με τη ΔΗΜΑΡ το 2012 με 4.000 ψήφους. Τι ήταν αυτό που σας έκανε να πάρετε την απόφαση να πολιτευθείτε σε αυτή την κρίσιμη για τη χώρα φάση;

Δεν ήταν σχέδιο, δεν ήταν αναμενόμενο. Ήταν μία πρόκληση που προέκυψε. Στις προκλήσεις καλό είναι να λέμε ναι, αλλά να ξέρουμε και ποιο είναι το όριό τους. Είναι μία πολύ ενδιαφέρουσα εμπειρία. Δε νομίζω όμως ότι κάνω για πολιτικός. Αυτός είναι ο πρώτος απολογισμός μου αυτόν τον ενάμιση χρόνο. Ο ρόλος δηλαδή του καθηγητή, του δασκάλου, του ερευνητή, του σχολιαστή, είναι προτιμότερος από τον ρόλο του πολιτικού.

Σας ψήφισαν οι νέοι;

Από την ανάλυση των ψήφων που είχαμε, γενικά με ψηφίζουν άνθρωποι που είναι μορφωμένοι και νέοι, μέσης τάξης, επαγγελματίες. Η ΔΗΜΑΡ δεν έχει τόσους νέους. Έτσι κι αλλιώς δεν έχει έντονη παρέμβαση στους νέους. Τηρουμένων των αναλογιών, οι νέοι με ψήφισαν, διότι ως δάσκαλος έχω βγάλει 20.000 φοιτητές! Οπότε κάποιοι από τους φοιτητές μου θα με ψήφισαν.

Τι σημαίνει να είσαι «αριστερός»;

Θα ξεκινούσα από το τι είναι αριστερός σήμερα, κάτι που δεν έχει λυθεί ακόμη. Θα μπορούσες, με την κλασική συνταγή, να πεις ότι αριστερός είναι αυτός ο οποίος λειτουργεί υπέρ του κοινού καλού και όχι υπέρ του εαυτού του ή υπέρ των συμφερόντων μιας συγκεκριμένης ομάδας. Προφανώς, η συνέπεια, η εντιμότητα, η αλληλεγγύη, η ευαισθησία, το να μην αδικείς, το να μην δημιουργείς ανισότητες, το να μην βάζεις διαχωριστικές γραμμές, να μην είσαι φανατικός, να μην είσαι ρατσιστής, να μην είσαι ξενοφοβικός, όλα αυτά είναι χαρακτηριστικά ενός αριστερού.