Νόμοι εν κενώ ή εν ακινησία;

Εκτύπωση | Αποστολή | Μοιράσου

Άρθρο στην εφημερίδα "ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ", 23/02/2007

Δεν μπορείς να αξιολογήσεις ένα νομοσχέδιο αν δεν το εντάξείς στο γενικότερο πολιτικό, κοινωνικό και ακαδημαϊκό κλίμα μέσα στο οποίο (ίσως και λόγω του οποίου) διαμορφώνεται.

Ιδού, λοιπόν, τα κύρια χαρακτηριστικά του περιβάλλοντος την Ανώτατη Παιδεία χώρου.

1. Μη γνωρίζοντας ποιο είναι το πρότυπο του πεπαιδευμένου πολίτη, ασχολούμαστε συνεχώς με το «νομοθετητέον» (λες και με νόμους είναι δυνατό να λυθούν κοινωνικά προβλήματα).

2. Το Πανεπιστήμιο καλείται να διαχειριστεί κοινωνικές ανισότητες αναπαραστάσεις διαψεύσεις και αγωνίες και ίο πράττει με το χειρότερο δυνατό τρόπο: την επιτρεπτικότητα και την ανομία.

3. Ο «Πανεπιστημιακός νόμος» (δηλαδή οι εσωτερικές συμφωνίες και ισορροπία) κατισχύουν οποιουδήποτε νόμου του κράτους. Στην καλύτερη περίπτωση βιώνουν παράλληλα, στη χειρότερη ακούς πρυτάνεις να δηλώνουν (προκειμένου να γίνουν αρεστοί) ότι «δεν εφαρμόζουν τους νόμους του υπουργείου Παιδείας».

4. Πολλοί έχουν - εκ του πονηρού; - εκλάβει την πανεπιστημιακή αυτοδιοίκηση ως κράτος εν κράτει, χώρο μη ελέγχου και τους εαυτούς τους ως καλυπτόμενους από μια ιδιότυπη ασυλία (για ό,τι κάνουν αλλά και για ό,τι δεν κάνουν).

5. Επικρατεί ένας δίκοπος φόβος: Ούτε τα πράγματα να αλλάξουν ούτε να μείνουν τα ίδια. Φόβος μπροστά στην ελευθερία σε Ιδρύματα που -υποτίθεται ότι- καλλιεργούν την ελεύθερη διακίνηση των ιδεών.

6. Εχει γενικευτεί μια κρίση νομιμοποίησης και εμπιστοσύνης όλων προς όλους. θεσμοί, διαδικασίες, κόμματα, φορείς, όλοι καθίστανται «ύποπτοι». Κανείς δεν εκφράζει το καινούργιο και άπαντες αρνούνται να τοποθετηθούν με σαφήνεια για το ποιο είναι το νέο πανεπιστήμιο.

7. Στο όνομα της Δημοκρατίας καταλύονται όλες οι δημοκρατικές διαδικασίες μέσα στα ΑΕΙ από αυτούς που έχουν μάθει να χρησιμοποιούν τους αριθμούς κατά βούληση και να αυτο...αναγορεύονται σε αποκλειστικούς υπερασπιστές του δημόσιου πανεπιστημίου.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο (το οποίο έχει και άλλες παράπλευρες πτυχές, που δεν είναι του παρόντος να αναλυθούν) το νομοσχέδιο έχει πέντε τουλάχιστον χαρακτηριστικά:

α) Αποδέχεται και υιοθετεί το νόμο - πλαίσιο (Ν. 1268/82) στη δομή του και απλώς Βελτιώνει τις λειτουργίες του. Αυτή η διαπίστωση έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον αν αναλογισθεί κανείς ότι επί 20 χρόνια η Ν.Δ. κατηγορούσε συλλήβδην το νόμο - πλαίσιο του ΠΑΣΟΚ.

β) Αφαιρεί από τους σκοπούς των ΑΕΙ τη διαμόρφωση «πολιτικός και κοινωνικής συνείδησης», αρκούμενο σε τεχνολογικές επάρκειες.

γ) Δημιουργεί διαδικασίες (τετραετής προγραμματισμός) και θέσεις (γραμματέας - manager) χωρίς να δίνει τον απαιτούμενο χρόνο προσαρμογής σε ένα σύστημα που έχει συνηθίσει να λειτουργεί ως «κρατικό» (και όχι δημόσιο) Ίδρυμα.

δ) Προτείνει κοινωνική λογοδοσία η οποία προϋποθέτει αφενός εσωτερικούς θεσμούς αυτοελέγχου του ΑΕΙ και αφετέρου μια διακομματική κοινοβουλευτική επιτροπή που θα κάνει κάθε τέσσερα χρόνια απολογισμό.

ε) Δεν αγγίζει καυτά ζητήματα της αναβάθμισης του πανεπιστημίου, όπως οι καθηγητές πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης, η υποχρεωτική παρακολούθηση των μαθημάτων, η αποσαφήνιση του περιεχομένου του «ασύλου» κ.ο.κ.

Το μέγα πρόβλημα δεν είναι αν συμφωνεί ή διαφωνεί (και σε ποια σημεία) ο καθένας με το νομοσχέδιο, αλλά το ότι δεν υπάρχει κατατεθειμένη άλλη πρόταση συγκεκριμένη. Ίσως η νομοθετική πρόταση που ετοιμάζει το Πανεπιστήμιο Αθηνών και που θα δημοσιοποιηθεί εντός των προσεχών ημερών μάς δώσει εναλλακτικές ακαδημαϊκές απαντήσεις στα πραγματικά προβλήματα και υπερβεί τις κομματικές κορώνες και προεκλογικές διακηρύξεις που θολώνουν ακόμα περισσότερο το τοπίο και την κρίση μας.