Καθηγητής Γιάννης Πανούσης






Ενεργοποιήστε την Javascript για να συνεχίσετε!

Συνάνθρωποι ή απάνθρωποι;



Άρθρο στην εφημερίδα "ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ", 07/02/2011

 

Πολέμησα χθες, πολεμώ σήμερα
θα πολεμήσω και αύριο αν υπάρχω.
Τις μέρες μου τις μετρώ
με τις μάχες μου
Αναστ. Μπαξεβανίδης, Δεν παραδίνομαι


Από τον ορισμό της απόλυτης φτώχειας («Ενα πρόσωπο είναι φτωχό αν το σύνολο των αποδοχών του δεν του επαρκεί για να αποκτήσει τα απολύτως αναγκαία για τη διατήρηση της φυσικής του απλώς δύναμης») έχουμε φτάσει ανεπαισθήτως (;) στην αποδοχή ως «φυσιολογικής» της σχετικής φτώχειας (όπου το άτομο δεν διαθέτει αρκετούς πόρους, με αποτέλεσμα να αποκλείεται ουσιαστικά από το συνηθισμένο επίπεδο διαβίωσης και από τις δραστηριότητες της κοινωνίας στην οποία ζει).

Η ΠΟΣΟΤΙΚΗ/ποιοτική διαφοροποίηση από τον «τρόπο ζωής» της κοινωνίας και το βαθμό απόκλισης της συμμετοχής σ' αυτήν, αλλά και από τις συναφείς υποκειμενικές προσλήψεις και αντιλήψεις, προσδιορίζουν μεν τα όρια της σχετικής φτώχειας, δεν εξηγούν όμως το πώς φτάσαμε ώς εδώ.

Η ΑΠΟΨΗ ότι «για τη φτώχεια υπεύθυνοι είναι οι ίδιοι οι φτωχοί». δεν αποτελεί πλέον βάση για οποιαδήποτε (οικονομική, κοινωνική, πολιτισμική) συζήτηση.

Ο «ΦΑΥΛΟΣ κύκλος της φτώχειας» διαιωνίζεται και παράγει, συντηρεί, αναπαράγει την υποκουλτούρα της φτώχειας, όχι διότι οι φτωχοί έχουν μόνοι τους μπει στο περιθώριο ή διαφέρουν από τα άλλα κοινωνικά στρώματα, αλλά διότι έχουν στερηθεί τα πάντα και έχουν αφεθεί στη μοίρα τους. Τους αφαιρέθηκε ακόμα και η ρομαντική πλευρά της επιλεγμένης φτώχειας (!) καθώς κανείς δεν τους ρωτάει «πώς βιώνουν ή ερμηνεύουν οι ίδιοι την κατάστασή τους».

ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ η φτώχεια δεν ήταν συνώνυμη με τον αποκλεισμό. Σήμερα τα πράγματα άλλαξαν.

Ο φτωχός - άνεργος χωρίς δικαιώματα είναι «υπο-προϊόν» του κοινωνικού αποκλεισμού. Ολοι όμως γνωρίζουμε ότι δεν γεννιέται κανείς φτωχός. Γίνεται. Ή μάλλον «τον καταδικάζουμε» να γίνει.

Ούτε οι επενδυτές ούτε οι διανοούμενοι ούτε οι managers μοιάζει να διαθέτουν αποθέματα διαχείρισης των συνεπειών της φτώχειας. Ούτε βέβαια οι πολιτικοί.

Η ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ και η αμοιβαία υποστήριξη, η δράση των πολιτών, ακόμα και η υπέρ των φτωχών παρέμβαση κοινωνικών φορέων (σε πείσμα της αδιάφορης και αρπακτικής παγκοσμιοποίησης) δεν αρκούν για να επαναφέρουν τον φτωχό στο φως.

Εθνική ή διεθνική η φτώχεια, αφ' ενός διακόπτει βιαίως την κοινωνική/ανθρώπινη επικοινωνία μεταξύ των εχόντων και των μη εχόντων κι αφ' ετέρου αφαιρεί ή καλύτερα δεν (παρα)χωρεί «ταυτότητα» για να εισέλθει κάποιος στο «νέο κόσμο». Οι φτωχοί δεν είναι πλέον απαραίτητοι για το κοινωνικό «ισοζύγιο» αλλά ούτε και για το κράτος.

ΥΓ.: Γιατί τα (ξανα)γράφω όλα αυτά; Διότι τα όσα συμβαίνουν στην Αίγυπτο, στην Τυνησία και αλλού, όπως και όσα συνέβησαν στη Νομική Αθήνας, ένα κοινό μήνυμα στέλνουν: η δημοκρατία κινδυνεύει όταν αυτοί που ζητάνε άσυλο κι αυτοί που διαθέτουν ασυλία επικαλούνται άλλο νόμο κι άλλο δίκαιο (ή δίκιο). Ο πλανήτης Γη ή ανήκει σε όλους ή σε κανέναν.