Καθηγητής Γιάννης Πανούσης






Ενεργοποιήστε την Javascript για να συνεχίσετε!

Θύματα αποδόσεων στο κυνήγι των επιδόσεων



Άρθρο στην εφημερίδα "ΗΜΕΡΗΣΙΑ", 12-13/04/2008

Ο super Ελληνας ή...
Η ζωή βουλιάζει σε υποκλίσεις και μετάνοιες
Μάκης Αποστολάτος, Νοκ Αουτ.

Η ζωή μας αξιολογείται ποσοτικά. Με αριθμούς, με χρόνο, με χρήμα. Οι ερωτήσεις που απευθύνουμε στην καθημερινή μας δράση είναι «πόσο κάνει;», «πόσα βγάζει;», «πόσο θέλει;», «πόσα πιάνει;».

Όλα και όλοι περιστρέφονται γύρω από τα up και τα down, από τους δείκτες των αποδόσεων. Μετράμε την επιτυχία μας με την ουγγιά και αρνούμαστε να δούμε ότι το μέγα ζητούμενο, δηλαδή η ευτυχία μας, δεν ζυγίζεται ούτε δημοσκοπείται. Κι όταν πιστέψουμε ότι λύσαμε τις οικονομικές μας αποδόσεις, αρχίζουμε ν ασχολούμαστε με το κύρος μας, την αίγλη, την αναγνώριση από τους άλλους. Έτσι ανεπαισθήτως εισερχόμαστε στο πεδίο των επιδόσεων. Το χρήμα στην απόδοση, η «τιμή» μας στην επίδοση. Όπως όμως κυκλοφορεί (και δυστυχώς απο-δίδει) το μαύρο χρήμα, έτσι εύκολα συνηθίζουμε και στις φαιο-γκρίζες επιδόσεις.

Ο «ιερός σκοπός» της πολιτικής, κοινωνικής, πολιτιστικής καταξίωσης οδηγεί τους smart νεο-έλληνες σε κινήσεις ετεροφωτισμού: άλλοι γράφουν τις ομιλίες και τα άρθρα των πολιτικών, άλλοι «φτιάχνουν» το image των τάχα ευαισθητοποιημένων πολιτών (με τις κρατικά επιχορηγούμενες μη - κυβερνητικές οργανώσεις), άλλοι διδάσκουν την ελληνική γλώσσα και καθοδηγούν στις τέχνες και στα γράμματα (δηλαδή στα θεάματα) τους νεόπλουτους γόνους και απογόνους.

Υψηλές επιδόσεις οι μαθητές στα σχολεία (ψάχνεις με το φακό για να βρεις μη - αριστούχο), υψηλές επιδόσεις οι γονείς (στις δημόσιες εμφανίσεις και παρεμβάσεις), υψηλές επιδόσεις μικρών - μεγάλων στα ερωτικά (συχνά μέσω viagra), υψηλές επιδόσεις οι αθλητές (συνήθως με τη συνδρομή αναβολικών), υψηλές επιδόσεις οι καλλιτέχνες (χάρη σε σπόνσορες κι επιχορηγήσεις), υψηλές επιδόσεις οι ραλίστες (χάρη στις νέες τεχνολογίες και στα ανταμειβώμενα ρίσκα), υψηλές επιδόσεις οι δημοσιογράφοι (χάρη σε στημένα ρεπορτάζ ή παρεπόμενα της διαπλοκής) κ.ο.κ.

Τόσο υψηλές επιδόσεις για τόσο χαμηλό επίπεδο λειτουργίας των θεσμών και διανθρωπίνων σχέσεων και τόσο μεγάλους κινδύνους για τη ζωή και την υγεία. Η αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση δεν επιτυγχάνονται και δεν διαρκούν εάν στηρίζονται σε «δεκανίκια».

Τονωτικές, συμπληρωματικές, φαρμακοδιεγερτικές, ψυχοκατασταλτικές ουσίες ή κοσμικά, υπόγεια, ανταλλακτικά, εκβιαστικά δίκτυα δεν μπορούν να υποκαταστήσουν την πραγματική αξία του επιστήμονα, του διανοούμενου, του αθλητή. Ο χρόνος, ο φόβος και δυστυχώς και ο πόνος δεν επιτρέπουν την εσαεί επιτυχή επίδοση με βάση «τεχνητές» υποστηρίξεις. Η νόθευση και αλλοίωση της φύσης μας, των αισθημάτων μας, της εικόνας μας, μιας χρήσης μόνον ευτυχία μπορούν να προσφέρουν. Γρήγορα όλοι θα καταλάβουν και, είτε μιλήσουν είτε σωπάσουν, η απαξίωσή τους στο ψεύτικο ρεκόρ επιδόσεων μας θα είναι αμετάκλητη.

Νομίζω ότι ήρθε η ώρα να εγκαταλείψουμε τα μεγάλα σκορ και τα αξεπέραστα ρεκόρ και να ξαναβρούμε, να ξανασυναντήσουμε το πραγματικό μας πρόσωπο, τον αληθινό εαυτό μας. Η αγάπη δεν κρίνεται από την αντοχή στο σεξ, η δημιουργικότητα δεν αξιολογείται με point system, τα επιστημονικά επιτεύγματα δεν μετριώνται με ανταγωνιστικά κριτήρια και εντέλει οι τεχνητοί παράδεισοι δεν αξίζουν όταν οι πόρτες τους ξεκλειδώνουν με ναρκωτικά κάθε είδους. Πολλές φορές οι οικονομικές αποδόσεις και οι εκτός ορίων επιδόσεις καταλήγουν στο να ζούμε μια ζωή με δόσεις. Αυτό άραγε επιζητούν οι σύγχρονοι supermen και superwomen;